India’s AI Model: ભારત હવે આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ (AI) ક્ષેત્રમાં મજબૂત હાજરી સ્થાપિત કરવા માટે તૈયાર છે. ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને માહિતી ટેકનોલોજી મંત્રાલય (MeitY) ના સચિવ એસ. કૃષ્ણને જાહેરાત કરી હતી કે, દેશનું પ્રથમ સ્વદેશી AI મોડલ Sovereign AI Model ફેબ્રુઆરી 2026 પહેલા તૈયાર થઈ જશે. તેમણે ઇન્ડિયા મોબાઇલ કોંગ્રેસ 2025 દરમિયાન આ માહિતી આપી હતી, અને કહ્યું કે, ભલે ભારતે AI રેસમાં થોડું મોડું પ્રવેશ્યું હોય, પરંતુ હવે તેને તેની કમ્પ્યુટ ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ક્ષમતામાં જબરદસ્ત વધારો કર્યો છે.
ભારતનું પ્રથમ સ્વદેશી AI ક્યારે થશે લોન્ચ
એસ. કૃષ્ણને કહ્યું, "અમને આશા છે કે આ વર્ષના અંત સુધીમાં અમારું પહેલું પાયાનું મોડલ તૈયાર થઈ જશે, જે સંપૂર્ણપણે ભારતીય હશે. અને India AI Impact Summit 2026 સુધીમાં, અમે અમારા Sovereign AI મોડલને લોન્ચ કરવાની સ્થિતિમાં હોઈશું. આ સમિટ 19-20 ફેબ્રુઆરી, 2026 ના રોજ યોજાવા જઈ રહી છે.
સ્વદેશી ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પર ભાર
MeitY સચિવે જણાવ્યું હતું કે, ભારતે ખૂબ જ ટૂંકા સમયમાં AI માટે એક વિશાળ કમ્પ્યુટિંગ નેટવર્ક બનાવ્યું છે. તેમણે ખુલાસો કર્યો કે, દેશમાં અત્યાર સુધીમાં 38,000 GPU (ગ્રાફિક્સ પ્રોસેસિંગ યુનિટ) તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે, જ્યારે શરૂઆતના લક્ષ્યાંક માત્ર 10,000 હતા. આ દર્શાવે છે કે, ભારતે AI ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં કેટલી ઝડપી પ્રગતિ કરી છે.
India Semiconductor Mission 2.0
સરકાર હવે આ ક્ષમતાને વધુ વધારવા માટે કામ કરી રહી છે જેથી દેશની ટેક કંપનીઓને વધુ GPU સંસાધનો પૂરા પાડવા માટે, ઓપન બિડિંગ પ્રક્રિયા દ્વારા ત્રિમાસિક ધોરણે નવા એકમો ઉમેરવામાં આવી રહ્યા છે. એસ કૃષ્ણને એમ પણ કહ્યું કે, હવે દેશમાં સ્વદેશી GPU (સ્વદેશી ગ્રાફિક્સ પ્રોસેસર) બનાવવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવી રહ્યું છે. આ લક્ષ્ય ઇન્ડિયા સેમિકન્ડક્ટર મિશન 2.0 હેઠળ પ્રાપ્ત કરવામાં આવશે, જે હાલમાં ચર્ચા હેઠળ છે.
ડેટા સુરક્ષા અને સમાવેશકતા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરો
એસ કૃષ્ણને કહ્યું કે, સરકાર એ બાબતે સંપૂર્ણપણે સતર્ક છે કે AI ના વધતા પ્રભાવથી સમાજ પર શું અસર પડી શકે છે. તેથી, હવે એવા પ્લેટફોર્મ વિકસાવવામાં આવી રહ્યા છે જે સમાવિષ્ટ છે અને દેશના દરેક ક્ષેત્રને લાભ આપે છે. એસ. કૃષ્ણએ એમ પણ કહ્યું, "અમે શિક્ષણ, આરોગ્ય, કૃષિ, નાણાં અને ઉદ્યોગ જેવા ક્ષેત્રોમાં ઉત્પાદકતા અને અસરકારકતા વધારવા માટે માત્ર મોટા મોડલો જ નહીં પરંતુ ક્ષેત્ર-વિશિષ્ટ નાના AI મોડલો પણ બનાવી રહ્યા છીએ."
'Sovereign AI Model' ભારતીય ડેટા પર આધારિત હશે
MeitY ના અધિક સચિવ અભિષેક સિંહે જણાવ્યું હતું કે, ભારતના સ્વદેશી AI મોડલને સંપૂર્ણપણે ભારતીય ડેટા સેટ પર ટ્રેનિંગ આપવામાં આવશે અને ભારતીય સર્વર પર હોસ્ટ કરવામાં આવશે. તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, સરકાર આ મિશનમાં 12 ભારતીય કંપનીઓને ટેકો આપી રહી છે, જેમાંથી ઓછામાં ઓછી બે કંપનીઓ આ વર્ષના અંત સુધીમાં તેમનું પાયાનું મોડલ તૈયાર કરી શકે છે.
ભારતનો AI માં પ્રવેશ માત્ર શરૂઆત
ભારતનું આ પગલું માત્ર ટેકનોલોજીકલ સ્વનિર્ભરતા તરફ એક મોટું પગલું નથી પરંતુ વૈશ્વિક AI સ્પર્ધામાં દેશને એક પ્રમુખ ખેલાડી તરીકે પણ સ્થાપિત કરશે. ફેબ્રુઆરી 2026 માં લોન્ચ થવાનું આ મેડ-ઇન-ઇન્ડિયા AI મોડલ ભારતના ડિજિટલ કૌશલ્યનું પ્રતીક બનશે, જે ફક્ત ભારતીય ડેટાનું રક્ષણ જ નહીં પરંતુ દેશની આર્થિક અને ટેકનોલોજીકલ ક્ષમતાઓને નવી ઊંચાઈઓ પર પણ પહોંચાડશે.
