મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર જ્ઞાનેશ કુમારે સોમવારે એક પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં રાષ્ટ્રવ્યાપી સ્પેશિયલ ઇન્ટેન્સિવ રિવિઝન (SIR) ની જાહેરાત કરી. તેમણે જણાવ્યું કે મતદાર યાદીઓના સ્પેશિયલ ઇન્ટેન્સિવ રિવિઝન (SIR) નો બીજો તબક્કો ગુજરાત સહિત 12 રાજ્યોમાં શરૂ થઈ રહ્યો છે. આ પ્રક્રિયાનું મુખ્ય ધ્યાન મતદાર યાદીઓ અપડેટ કરવા, નવા મતદારો ઉમેરવા અને હાલની ભૂલો સુધારવા પર રહેશે. મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનરે સ્પષ્ટતા કરી કે આજ રાતથી મતદાર યાદીઓ સ્થિર થઈ જશે, આ રાજ્યોમાં SIR લાગુ થશે.
મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનર જ્ઞાનેશ કુમારે સ્પષ્ટતા કરી હતી કે 28 ઓક્ટોબરથી 3 નવેમ્બર, 2025 સુધી તાલીમ પ્રવૃત્તિઓ હાથ ધરવામાં આવશે. ત્યારબાદ 4 નવેમ્બરથી 4 ડિસેમ્બર, 2025 સુધી ઘરે ઘરે જઈને સર્વેક્ષણનો તબક્કો શરૂ થશે. 9 ડિસેમ્બર, 2025 ના રોજ પ્રારંભિક મતદાર યાદી જાહેર કરવામાં આવશે. 9 ડિસેમ્બર, 2025 થી 8 જાન્યુઆરી, 2026 સુધી દાવા અને વાંધા દાખલ કરી શકાશે. નોટિસ મેળવનારાઓ માટે સુનાવણી અને ચકાસણી પ્રક્રિયા 9 ડિસેમ્બર, 2025 થી 31 જાન્યુઆરી, 2026 સુધી પૂર્ણ થશે. અંતિમ મતદાર યાદી 7 ફેબ્રુઆરી, 2026 ના રોજ પ્રકાશિત કરવામાં આવશે.
અત્યાર સુધી 8 વાર SIR
મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનરના જણાવ્યા મુજબ, સ્વતંત્રતા પછી દેશમાં આઠ વખત SIR હાથ ધરવામાં આવ્યું છે, 1951 થી 2004 સુધી. તેમણે રાજકીય પક્ષો દ્વારા સમયાંતરે મતદાર યાદીઓની ગુણવત્તા અંગે ઉઠાવવામાં આવેલા પ્રશ્નોનો ઉલ્લેખ કર્યો. આ સંદર્ભમાં, તેમણે લિંકિંગ અને મેચિંગ પ્રક્રિયા પર ખાસ ભાર મૂક્યો. આનો અર્થ એ છે કે નામો 2004 ની મતદાર યાદી સાથે મેચ કરવામાં આવશે, અને તેના આધારે, પરિવારના અન્ય સભ્યો ઉમેરવામાં આવશે. ઉદાહરણ તરીકે, જો પરિવારના કોઈ સભ્યનું નામ 2004 ની યાદીમાં હાજર હોય, તો તેના આધારે બાકીના સભ્યોના નામ ઉમેરવામાં આવશે.
શું SIR?
તે ચૂંટણી પંચ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવતી એક વ્યવસ્થિત પ્રક્રિયા છે, જે મતદાર યાદીઓને શુદ્ધ કરવા અને અપડેટ કરવા માટે રચાયેલ છે.
18 વર્ષથી વધુ ઉંમરના નવા મતદારોનો યાદીમાં સમાવેશ કરવો
મૃતક અથવા સ્થળાંતરિત મતદારોના નામ કાઢી નાખવા
નામ, સરનામું અને અન્ય વિગતોમાં ભૂલો સુધારવી
બૂથ લેવલ ઓફિસર (BLO) ઘરે ઘરે જઈને ફોર્મ ભરાવે છે
રાજકીય પક્ષોના બૂથ લેવલ એજન્ટો BLO ને મદદ કરે છે
SIR મતદારોની કામચલાઉ યાદી
આ સુધારણા પ્રક્રિયા કટ-ઓફ ડેટ તરીકે કામ કરે છે. SIR 2003 ની બિહાર મતદાર યાદીના આધારે તૈયાર કરવામાં આવ્યો હતો. એ નોંધવું જોઈએ કે અન્ય રાજ્યોમાં અગાઉના SIR 2002 અને 2004 ની વચ્ચે હાથ ધરવામાં આવ્યા હતા.
SIR શા માટે જરૂરી છે?
મુખ્ય ચૂંટણી કમિશનરે SIR ની જરૂરિયાત માટે અનેક કારણો આપ્યા. મુખ્ય કારણોમાં સતત સ્થળાંતરનો સમાવેશ થાય છે, જેના પરિણામે એક જ વ્યક્તિ અનેક સ્થળોએ નોંધણી પામે છે. વધુમાં, મતદાર યાદીમાં ઘૂસણખોરીની સમસ્યા છે, જેને SIR દ્વારા દૂર કરવામાં આવશે.
