વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી રશિયન રાષ્ટ્રપતિ પુતિન અને ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ સહિત 8 દેશોના વડાઓ ચીનમાં ભેગા થયા છે. આ વખતે શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઇઝેશન (SCO)ના આ સંમેલન દ્વારા અમેરિકાને સંદેશ આપવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે. જોકે, SCOના લક્ષ્યો વિશે હજુ પણ સ્પષ્ટતાનો અભાવ છે. આ વખતે બધાની નજર ભારત પર છે. અમેરિકાએ ભારત પર 50 ટકા ટેરિફ લાદ્યો છે. પરિષદ પહેલા ભારતે કહ્યું હતું કે જો પહેલગામ હુમલો સંયુક્ત નિવેદનમાં સામેલ નહીં થાય, તો તે તેના પર હસ્તાક્ષર કરશે નહીં.
10 કાયમી સભ્યો છે
આ સંગઠનમાં 10 કાયમી સભ્યો છે જેમાં રશિયા, બેલારુસ, ચીન, ભારત, ઈરાન, કઝાકિસ્તાન, કિર્ગિસ્તાન, પાકિસ્તાન, તાજિકિસ્તાન અને ઉઝબેકિસ્તાનનો સમાવેશ થાય છે. આ સંગઠન મધ્ય એશિયામાં અમેરિકાના પ્રભાવને ઘટાડવા માટે બનાવવામાં આવ્યું હતું. આ હેતુ માટે 2017 માં તેમાં બે સભ્યો ઉમેરવામાં આવ્યા હતા, જેમાં ભારત અને પાકિસ્તાન પણ શામેલ છે. ઈરાન 2023માં અને બેલારુસ 2024 માં તેમાં જોડાયો.
ટેરિફ વોરને કારણે ભારત અને ચીન સામ સામે
SCOના કેટલાક દેશો પશ્ચિમી દેશોની વિરુદ્ધ રહ્યા છે. જેમાં રશિયા, ઈરાન અને બેલારુસનો સમાવેશ થાય છે. તે જ સમયે ટેરિફ વોરને કારણે ભારત અને ચીન આજકાલ અમેરિકા સાથે ટકરાઈ રહ્યા છે. 2001થી ચીન આ સંગઠનમાં અગ્રેસર હતું. તે જ સમયે રશિયા કઝાકિસ્તાન, ઉઝબેકિસ્તાન, તાજિકિસ્તાન અને કિર્ગિસ્તાન પર પોતાનો પ્રભાવ જાળવી રાખવા માંગતું હતું. યુએસ પ્રતિબંધોને કારણે ઈરાન અને બેલારુસ SCOનો ભાગ બન્યા. તે જ સમયે પાકિસ્તાન ચીન પર નિર્ભર રહે છે. જે સ્થિતિમાં ચીને પોતે તેને આ સંગઠનમાં સામેલ કર્યું.
ભારતના પ્રવેશ સાથે સમીકરણ બદલાયા!
SCOમાં ભારતના પ્રવેશ સાથે સમગ્ર સમીકરણ બદલાઈ ગયું. ભારતે તટસ્થતાની નીતિનું પાલન કર્યું. આમ છતાં, તેણે પોતાના ફાયદા માટે રશિયા પાસેથી મોટી માત્રામાં તેલ ખરીદવાનું શરૂ કર્યું. આ કારણે, વોશિંગ્ટન અને ભારત વચ્ચે તણાવ પણ વધવા લાગ્યો. તે જ સમયે, SCO માં ભારતના પ્રવેશ પછી, સંગઠનમાં ચીન અને રશિયાનું વર્ચસ્વ પણ ઘટ્યું. ભારત ક્યારેય યુક્રેન પર રશિયાના હુમલાનું સમર્થન કરતું નથી. ચીનની તાઇવાન પર ખરાબ નજર રાખવા અંગે ભારત પણ ચીનને સમર્થન આપતું નથી.
શું ભારત સંયુક્ત નિવેદન પર હસ્તાક્ષર નહીં કરે?
ભારતે કહ્યું હતું કે, તે SCO સંયુક્ત નિવેદન પર હસ્તાક્ષર નહીં કરે. તેનું મુખ્ય કારણ એ છે કે પહેલગામ આતંકવાદી હુમલાને SCO એજન્ડામાંથી બાકાત રાખવામાં આવ્યો હતો. આ વખતે ઇજિપ્ત, નેપાળ અને અન્ય દક્ષિણ પૂર્વ દેશોને પણ SCOમાં મહેમાન તરીકે સામેલ કરવામાં આવ્યા છે.
