પ્રકૃતિનો કુશળ દરજી : કુદરતે બનાવેલ ડિઝાઈનર જેને વારસામાં મળી છે કળા!, પક્ષીઓનો દરજી કહેવાતો આ પક્ષી કેમ છે ખાસ?

એક એવું પક્ષી જે પાંદડાને સીવીને પોતાનો માળો બનાવે છે..જે માળો બનાવવા માટે એવા તાજા પાંદડાની પસંદગી કરે છે જે સરળતાથી વળી જાય અને તૂટે પણ નહીં...જે બાદ તે પોતાની અણીદાર ચાંચથી તેમાં છીંડા કરે છે અને રેસાઓનો ઉપયોગી કરી પાંદડાને સીવી માળો તૈયાર કરે છે.આ પક્ષીનું નામે છે ટેલરબર્ડ..જેને સીવે લીવ્ઝ અને દરજીડો પણ કહેવામાં આવે છે. જેનું વૈજ્ઞાનિક નામ Orthotomus sutorius છે. જે ભારતીય ઉપખંડ અને દક્ષિણ-પૂર્વ એશિયાના ઘણા ભાગોમાં જોવા મળે છે. આ પક્ષી તેની અનોખી માળો બનાવવાની કળા અને મધુર અવાજને કારણે ખૂબ જાણીતું છે.

કુદરતે બનાવેલ ડિઝાઈનર

ટેલરબર્ડ એક નાનું પક્ષી છે જેની લંબાઈ લગભગ 10-14 સેન્ટિમીટર હોય છે. તેનું શરીર પાતળું, ચાંચ નાની અને અણીદાર, પૂંછડી લાંબી હોય છે. તેનો રંગ મુખ્યત્વે લીલાશ પડતો ભૂરો હોય છે જે તેને ઝાડીઓ અને ઘાસમાં છુપાવવામાં મદદ કરે છે. નર અને માદા ટેલરબર્ડનો દેખાવ લગભગ સરખો હોય છે, પરંતુ સંવનનની મોસમમાં નરની પૂંછડી થોડી લાંબી થઈ જાય છે. તેની આંખો ચમકદાર અને નાની હોય છે જે તેને એક આકર્ષક દેખાવ આપે છે.

ક્યાં જોવા મળે છે આ ખાસ પક્ષી?

ટેલરબર્ડ સામાન્ય રીતે ગામડાઓ, શહેરી બગીચાઓ, જંગલો અને ખેતરોની આસપાસના વિસ્તારોમાં જોવા મળે છે. તે ઝાડીઓ, ઝાડનાં પાંદડાં અને ગીચ વનસ્પતિવાળા વિસ્તારોને પસંદ કરે છે જ્યાં તે સરળતાથી છુપાઈ શકે. ભારત, શ્રીલંકા, બાંગ્લાદેશ, નેપાળ, થાઈલેન્ડ અને ઇન્ડોનેશિયા જેવા દેશોમાં તે વ્યાપક રીતે ફેલાયેલું છે. આ પક્ષી ઠંડા વિસ્તારોને ટાળે છે અને ગરમ, ઉષ્ણકટિબંધીય આબોહવામાં રહેવાનું પસંદ કરે છે.

ખાસ કળાના લીધે બને છે આકર્ષક

ટેલરબર્ડની સૌથી અદભૂત વિશેષતા તેની માળો બનાવવાની રીત છે. આ પક્ષી પાંદડાઓને રેશમના દોરા અથવા છોડના રેસાથી સીવે છે. તે પોતાની ચાંચનો ઉપયોગ કરીને પાંદડામાં નાના છિદ્રો બનાવે છે અને પછી રેશમના દોરા કે અન્ય પ્રાકૃતિક રેસાને તેમાંથી પસાર કરીને પાંદડાઓને જોડે છે, જેથી એક નાનું, આરામદાયક માળો બને. આ માળો બનાવવાની પ્રક્રિયા એટલી ચોક્કસ હોય છે કે તેને જોતાં એવું લાગે કે કોઈ કુશળ દરજીએ તેને બનાવ્યું હોય. આ માળામાં માદા ઈંડાં મૂકે છે જે સામાન્ય રીતે 2-4ની સંખ્યામાં હોય છે.

ચાલક શિકારી અને કંઠનો કમાલ

ટેલરબર્ડનો મુખ્યત્વે ખોરાક જંતુઓ અને નાના કીડાઓ છે. તે ઝાડીઓ અને પાંદડાઓની વચ્ચે ઝડપથી ફરે છે અને નાના જંતુઓ, માખીઓ અને ઈયળો શોધીને ખાય છે. ક્યારેક તે ફૂલોનો રસ પણ પીવે છે. તેનો અવાજ મધુર અને ઉચ્ચ સ્વરનો હોય છે. જે ચી-ચી કે ટ્વી-ટ્વી જેવો સંભળાય છે. આ અવાજ ખાસ કરીને સંવનનની મોસમમાં વધુ સાંભળવા મળે છે.

પર્યાવરણ માટે કેમ છે ખાસ?

ટેલરબર્ડ પર્યાવરણમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. જંતુઓ ખાઈને તે પાકને નુકસાન પહોંચાડતા જીવાતોને નિયંત્રણમાં રાખવામાં મદદ કરે છે. આ ઉપરાંત તેની હાજરી બગીચાઓ અને ખેતરોમાં જૈવવિવિધતાનું પ્રતીક છે. જોકે શહેરીકરણ અને જંગલોના નાશને કારણે તેના નિવાસસ્થાનને ખતરો ઊભો થઈ રહ્યો છે.