હવે રક્ષા ઉપકરણો GST ફ્રી : C-130, C-295 વિમાન ટેક્સ ફ્રી, ડ્રોન પર 5% લાગશે

કેન્દ્રીય નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણની અધ્યક્ષતામાં યોજાયેલી 56મી GST કાઉન્સિલની બેઠકમાં સંરક્ષણ ક્ષેત્ર અને ડ્રોન ઉદ્યોગને મોટી રાહત આપવામાં આવી છે. કાઉન્સિલે નિર્ણય કર્યો કે સંરક્ષણ સાધનો, શસ્ત્રો અને લશ્કરી વિમાનો પર લાગતો GST હવે સંપૂર્ણપણે રદ થશે.

ડ્રોન ઉદ્યોગને પણ મોટી ભેટ મળી છે. અગાઉ ડ્રોન પર 28% સુધી GST વસૂલાતો હતો, હવે તેને ઘટાડીને માત્ર 5% કરવામાં આવ્યો છે. આ નિર્ણયથી સ્ટાર્ટઅપ્સને સહાય મળશે અને ભારતના ઉભરતા ડ્રોન ઉદ્યોગને નવી ઊંચાઈ મળશે.

GST સ્લેબ્સમાં મોટો ફેરફાર

3-4 સપ્ટેમ્બર, 2025ની બેઠકમાં કર પ્રણાલીને સરળ બનાવવા માટે મોટા સુધારા પણ કરવામાં આવ્યા. હાલના ચાર સ્લેબ (5%, 12%, 18%, 28%)ને બદલીને હવે બે મુખ્ય સ્લેબ રહેશે – 5% અને 18%. જ્યારે પાપ ઉત્પાદનો (જેમ કે તમાકુ) માટે 40%નો નવો સ્લેબ નક્કી કરવામાં આવ્યો છે. આ ફેરફારો 22 સપ્ટેમ્બર, 2025થી અમલમાં આવશે.

સંરક્ષણ ક્ષેત્ર માટે ખાસ રાહત

અગાઉ લશ્કરી સાધનો પર 18% GST લાગતો હતો, હવે તેમને શૂન્ય GST શ્રેણીમાં મૂકવામાં આવ્યા છે. પરિણામે સેના માટેના સાધનો સસ્તા બનશે અને આત્મનિર્ભર ભારત અભિયાનને ગતિ મળશે.
GSTમાંથી મુક્ત થયેલા સાધનોમાં શામેલ છે:

• લશ્કરી વિમાનો (C-130, C-295 વગેરે)

• મિસાઇલ સિસ્ટમો, પાણીની અંદરના જહાજો, ફાઇટર જેટની ઇજેક્શન સીટ

• રોકેટ, તોપો અને રાઇફલ્સના સ્પેરપાર્ટ્સ

• ફ્લાઇટ અને મોશન સિમ્યુલેટર

• સોફ્ટવેર આધારિત રેડિયો, વોકી-ટોકી, ટેન્ક અને બખ્તરબંધ વાહનો

ડ્રોન ઉદ્યોગ માટે નવી તક

હવે તમામ વાણિજ્યિક ડ્રોન પર એકસરખો 5% GST લાગશે, જ્યારે સંરક્ષણમાં ઉપયોગ થતાં ડ્રોન સંપૂર્ણપણે કરમુક્ત રહેશે. આ નિર્ણય લોજિસ્ટિક્સ, કૃષિ, દેખરેખ અને મેપિંગ ક્ષેત્રમાં ડ્રોનનો વ્યાપક ઉપયોગ પ્રોત્સાહિત કરશે.

IG Dronesના સ્થાપક બોધિસત્વ સંઘપ્રિયે જણાવ્યું કે આ ઘટાડો ભારતને 2030 સુધી વૈશ્વિક ડ્રોન હબ બનાવવામાં મદદરૂપ થશે. સ્ટાર્ટઅપ્સને નવી તક મળશે, નિકાસમાં વધારો થશે અને કુશળ માનવશક્તિનું નિર્માણ થશે.

બજારનું ભવિષ્ય

• 2025માં ભારતનું ડ્રોન બજાર $0.47 બિલિયનનું છે.

• 2030 સુધીમાં તે $1.39 બિલિયન સુધી પહોંચશે (24% CAGR).

• સરકારનું માનવું છે કે જો સ્થાનિક ઉત્પાદનને પ્રોત્સાહન મળશે તો બજાર $23 બિલિયન સુધી વધી શકે છે.

નિષ્ણાતોની અભિપ્રાય

નિષ્ણાતો માને છે કે આ નિર્ણયો આત્મનિર્ભર ભારતને ગતિ આપશે, સંરક્ષણમાં સ્થાનિક ઉત્પાદન વધશે અને નિકાસમાં વધારો થશે. સાથે જ ડ્રોન ઉદ્યોગ માટે નવું યુગ શરૂ થશે.