ડાંગરના પાકને રોગોથી બચાવવા શું કરવું?

ભારતમાં ચોખા એક મહત્વપૂર્ણ અનાજ પાક છે, જેનું વ્યાપક ઉત્પાદન થાય છે. જોકે, ખેડૂતો આધુનિક વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિઓ અપનાવે છે, તો પણ ચોખાને અનેક રોગોનો સામનો કરવો પડે છે. નિષ્ણાતોએ ચોખાના મુખ્ય રોગો, તેમની ઓળખ અને નિયંત્રણની પદ્ધતિઓ વિશે વિગતવાર માર્ગદર્શન આપ્યું છે.

બેક્ટેરિયલ લીફ બ્લાઈટ (લીફ બ્લાઈટ)

આ રોગ, જેને સામાન્ય રીતે લીફ બ્લાઈટ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે ડાંગરના પાકમાં સૌથી સામાન્ય રોગોમાંનો એક છે. આ રોગનું પ્રારંભિક લક્ષણ પાંદડાના ઉપરના છેડા સુકાઈ જવાનું છે. ધીમે ધીમે, આ સુકાઈ નીચે તરફ ફેલાય છે, જેના પરિણામે આખું પાન સુકાઈ જાય છે.

આ રોગને રોકવા માટે, કોપર ઓક્સીક્લોરાઇડ 2 થી 2.5 ગ્રામ પ્રતિ લિટર પાણીમાં છંટકાવ કરો. વધુમાં, સ્ટ્રેપ્ટોસાયક્લિન નામની એન્ટિબાયોટિક 6 ગ્રામ 30 લિટર પાણીમાં ભેળવીને છંટકાવ કરો. આ બે છંટકાવ વચ્ચે 10-15 દિવસનો અંતરાલ જરૂરી છે.

Paddy is ready but no laborers are available for harvesting. | ખેડૂત: ડાંગર તૈયાર પણ કાપણી માટે મજૂરો મળતા નથી, ઉભો પાક નમી પડતા કેટલાય ખેડૂતોએ આર્થિક નુકસાન વેઠવાનો ...

શીથ બ્લાઈટ રોગ

આ રોગ પાણીના સ્તર ઉપર દેખાતા ફોલ્લીઓ દ્વારા ઓળખાય છે. આ ફોલ્લીઓ દાંડી પર દેખાય છે અને ધીમે ધીમે ઉપર તરફ જાય છે. આ રોગને નિયંત્રિત કરવા માટે, ટેબુકોનાઝોલ 50% અને ટ્રાઇફ્લોક્સીસ્ટ્રેબિન 25% નું મિશ્રણ પ્રતિ લિટર પાણીમાં 1 મિલીના દરે છંટકાવ કરો. આ છંટકાવ 10-15 દિવસના અંતરાલ સાથે એક કે બે વાર પુનરાવર્તન કરો.

બેક્ટેરિયલ પેનિકલ બ્લાઇટ

આ રોગ ચોખાના પેનિકલને અસર કરે છે. લક્ષણોમાં દાણા પર ભૂરા ફોલ્લીઓ શામેલ છે, જે ધીમે ધીમે આખા દાણાને ભૂરા કરી દે છે. કેટલીકવાર, અસરગ્રસ્ત અનાજ વિકાસ પામતા નથી અને દૂધ ઉત્પન્ન કરતા નથી, જેના પરિણામે દાણા ચપટા થઈ જાય છે.

આ રોગને રોકવા માટે, પેનિકલ ઉગે તે પહેલાં પ્રતિ લિટર પાણીમાં 2.5 ગ્રામ કોપર ઓક્સીક્લોરાઇડ છંટકાવ કરો. ઉપરાંત, 30 લિટર પાણીમાં 6 ગ્રામ સ્ટ્રેપ્ટોસાયક્લિનનો છંટકાવ કરો. કાન ઉગે પછી ટેબુકોનાઝોલ 50% અને ટ્રાઇફ્લોક્સીસ્ટ્રેબિન 25% ના મિશ્રણનો છંટકાવ અસરકારક છે.

પર્ણ બ્લાસ્ટ (ઝોંકા રોગ)

આ રોગ ત્રણ તબક્કામાં થઈ શકે છે. આ રોગ પાંદડા પર ભૂરા અથવા રાખોડી ફોલ્લીઓ સાથે, રાખોડી નીચે અને ઘેરા ભૂરા કિનારીઓ સાથે દેખાય છે. દાંડીની ગાંઠો પર લાંબા ભૂરા રંગના ફોલ્લીઓ દેખાય છે. કાન નીકળ્યા પછી, ગરદનના પ્રદેશ પર ફોલ્લીઓ દેખાય છે, જેના કારણે કાનમાં ટીપાં પડે છે, જેને ગરદન તોડવાનો રોગ કહેવાય છે.

આ રોગને નિયંત્રિત કરવા માટે, ટ્રાયસાયક્લાઝોલ પ્રતિ લિટર પાણીમાં 1 મિલી ભેળવીને છંટકાવ કરી શકાય છે. વૈકલ્પિક રીતે, ટેબુકોનાઝોલ 50% અને ટ્રાઇફ્લોક્સીસ્ટ્રેબિન 25% નું મિશ્રણ પ્રતિ લિટર પાણીમાં 1 મિલી ભેળવીને છંટકાવ કરી શકાય છે.

સફળ રોગ નિયંત્રણની ચાવી

ચોખાના પાકને આ રોગોથી બચાવવા માટે વૈજ્ઞાનિક પદ્ધતિઓનો ઉપયોગ, રોગની સમયસર ઓળખ અને યોગ્ય છંટકાવ પદ્ધતિ અપનાવવી જરૂરી છે. આ પગલાંઓથી ખેડૂતો ચોખાની ઉપજમાં વધારો કરી શકે છે અને આર્થિક નુકસાન ઘટાડી શકે છે.