કાજુનો છોડ સામાન્ય રીતે 3 થી 5 વર્ષમાં ફળ આપવાનું શરૂ કરે છે. કાજુનો પાક ફેબ્રુઆરી અને મે વચ્ચે તૈયાર થાય છે. જ્યારે કાજુનું સફરજન લાલ કે ગુલાબી થઈ જાય છે અને બીજ ભૂરા દેખાવા લાગે છે, ત્યારે ધીમેધીમે ફળને એક ખૂણા પર ખેંચો. જો તમને લાગે છે કે કાજુ ફક્ત મોંઘા ડ્રાયફ્રૂટ સ્ટોર્સ પર જ ઉપલબ્ધ છે, તો થોડી સમજણ અને કાળજી રાખીને, તમે તેને તમારા પોતાના આંગણા, ટેરેસ અથવા બાલ્કનીમાં ઉગાડી શકો છો. આ તમને શુદ્ધ, રાસાયણિક મુક્ત કાજુ જ નહીં, પણ હરિયાળી અને કુદરતી સુંદરતામાં પણ વધારો કરશે.
સ્વાદ સાથે સ્વાસ્થ્યનો ખજાનો
કાજુનું વૈજ્ઞાનિક નામ એનાકાર્ડિયમ ઓક્સિડેન્ટેલ છે, અને તેનું મૂળ બ્રાઝિલ હોવાનું માનવામાં આવે છે. ભારતમાં, તે મુખ્યત્વે કેરળ, ગોવા, મહારાષ્ટ્ર, કર્ણાટક અને તમિલનાડુમાં ઉગાડવામાં આવે છે. કાજુનું ઝાડ બે મહત્વપૂર્ણ ફળો ઉત્પન્ન કરે છે, કાજુના બીજ અને કાજુ સફરજન, જે એક રસદાર ફળ છે. આ ફળ માત્ર સ્વાદિષ્ટ જ નથી પણ વિટામિન સી, એન્ટીઑકિસડન્ટ અને ફાઇબરથી પણ સમૃદ્ધ છે.
કાજુ ઉગાડવાની તૈયારી
જો તમે ઘરે કાજુનો છોડ રોપવા માંગતા હો, તો પહેલા યોગ્ય બીજ પસંદ કરો. બજારમાંથી શેકેલા કે છાલવાળા કાજુ રોપણી માટે યોગ્ય નથી. તમારે કાચા બીજની જરૂર છે, જે નર્સરી અથવા કૃષિ કેન્દ્રમાંથી ખરીદી શકાય છે. યાદ રાખો, છાલમાં એનાકાર્ડિક એસિડ હોય છે, તેથી તેને સંભાળતી વખતે મોજા પહેરો. રેતાળ અથવા લાલ લોમી માટી કાજુ માટે શ્રેષ્ઠ છે. માટીનું pH સ્તર 5.5 થી 6.5 ની વચ્ચે હોવું જોઈએ. વાસણમાં રોપતા પહેલા, માટીમાં ગાયનું છાણ, રેતી અને વર્મીકમ્પોસ્ટ ઉમેરીને છોડને પોષણ આપો.
સૂર્યપ્રકાશ અને હવામાનનું યોગ્ય મિશ્રણ
કાજુ ગરમ અને ભેજવાળી આબોહવા પસંદ કરે છે. 25 થી 35 ડિગ્રી સેલ્સિયસ વચ્ચેનું તાપમાન આદર્શ છે. જો તમે છોડને ટેરેસ અથવા બાલ્કની પર રોપતા હોવ, તો ખાતરી કરો કે તેને 6-8 કલાક સૂર્યપ્રકાશ મળે. વરસાદ અને ઠંડી ઋતુ દરમિયાન, છોડને ભારે પવન અને પાણીથી બચાવવા મહત્વપૂર્ણ છે.
સિંચાઈ અને સંભાળ
પહેલા છ મહિના માટે, અઠવાડિયામાં એકવાર છોડને પાણી આપવું પૂરતું છે. તે પછી, ઉનાળામાં અઠવાડિયામાં એક વાર અને શિયાળામાં દર 10-15 દિવસે પાણી આપો. વધુ પડતું પાણી આપવું નુકસાનકારક હોઈ શકે છે કારણ કે તે મૂળ સડોનું કારણ બને છે.છોડને દર છ મહિને NPK ખાતર (નાઇટ્રોજન, ફોસ્ફરસ, પોટેશિયમ) આપો. બોરોન અને ઝીંક જેવા સૂક્ષ્મ પોષકતત્ત્વો પણ છોડને વૃદ્ધિમાં મદદ કરે છે. ટેકો અને કાપણી પણ મહત્વપૂર્ણ છે જ્યારે છોડ યુવાન હોય, ત્યારે તેને પવનમાં નમી ન જાય તે માટે લાકડાનો ટેકો આપો.દર શિયાળામાં સૂકી અને મૃત ડાળીઓ કાપો.જો છોડ પર જીવાતો અથવા ફૂગ દેખાય, તો લીમડાનું તેલ અથવા કાર્બનિક જંતુનાશકનો ઉપયોગ કરો.
ફળ અને લણણીનો સમય
કાજુના છોડ સામાન્ય રીતે 3 થી 5 વર્ષ પછી ફળ આપવાનું શરૂ કરે છે. કાજુ ફેબ્રુઆરી અને મે વચ્ચે લણણી માટે તૈયાર હોય છે. જ્યારે કાજુ લાલ કે ગુલાબી થઈ જાય છે અને બીજ ભૂરા દેખાય છે, ત્યારે ધીમેધીમે ફળને એક ખૂણા પર ખેંચો.બીજને તડકામાં સૂકવીને ઓછી ગરમી પર શેકો, પછી કાજુને છોલીને કાઢી લો. કાજુ સફરજન તાજા અથવા રસ કાઢીને ખાઈ શકાય છે. તે માત્ર સ્વાદિષ્ટ જ નથી પણ વિટામિન અને ઉર્જા પણ પ્રદાન કરે છે.
ઘરે કાજુ ઉગાડવાના ફાયદા
રાસાયણિક રહિત ખોરાક: ઘરે ઉગાડેલા કાજુ સંપૂર્ણપણે શુદ્ધ અને સલામત છે.
પૈસા બચાવો: મોંઘા કાજુ ખરીદવાની જરૂર નથી.
પર્યાવરણીય ફાયદા: આ છોડ હવાને શુદ્ધ કરે છે અને ઘરની સુંદરતા વધારે છે.
આત્મસંતોષ: પોતાના હાથે ઉગાડેલા ઝાડના ફળ જોવું અને ખાવાનો અનુભવ સુખદ છે.
