યુક્રેન સાથે ચાલતા લાંબા યુદ્ધ વચ્ચે રશિયાએ એક એવી ટેક્નોલોજી બતાવી છે, જે વૈશ્વિક સ્તરે ચિંતા અને અચંબો બંને ઉભો કરી રહી છે. રશિયન રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિને જણાવ્યું કે તેમના દેશે પરમાણુ એન્જિનથી સંચાલિત “બુરેવેસ્ટનિક” ક્રુઝ મિસાઇલનું સફળ પરીક્ષણ કર્યું છે. આ મિસાઇલએ 15 કલાક સુધી હવામાં રહી 14,000 કિલોમીટરનો અંતર કાપ્યું હોવાનું પુતિને દાવો કર્યો.
“વિશ્વની કોઈ પણ રક્ષણ પ્રણાલીથી અદૃશ્ય” પુતિનનો દાવો
પુતિનના જણાવ્યા અનુસાર, આ મિસાઇલ એવી છે કે કોઈપણ હવાઈ રક્ષણ સિસ્ટમ તેને શોધી શકતી નથી. રશિયન જનરલ સ્ટાફના પ્રમુખ વેલેરી ગેરાસિમોવે અહેવાલ આપ્યો કે 21 ઓક્ટોબર, 2025ના રોજ મિસાઇલના પરીક્ષણ દરમિયાન તે સંપૂર્ણ રીતે રડાર અને ઉપગ્રહ નિયંત્રણથી દૂર રહી હતી.
પુતિને કહ્યું કે, “બુરેવેસ્ટનિક દુનિયાની પ્રથમ એવી મિસાઇલ છે, જેને રોકવી કે શોધવી અશક્ય છે. તે પરમાણુ શક્તિ પર ચાલે છે અને તેની રેન્જ પર કોઈ મર્યાદા નથી.”
તેમના કહેવા મુજબ, આ મિસાઇલ ભવિષ્યની દરેક રક્ષણ પ્રણાલી માટે પડકારરૂપ બની શકે છે કારણ કે તે લાંબા સમય સુધી હવામાં રહી શકે છે અને દિશા બદલવાની ક્ષમતા ધરાવે છે.
યુદ્ધની પૃષ્ઠભૂમિમાં રશિયાનો શક્તિ પ્રદર્શન
યુક્રેન વિરુદ્ધ ચાલતું યુદ્ધ હવે 32 મહિનાથી વધુ સમયથી ચાલી રહ્યું છે. આ દરમિયાન રશિયાએ ડોનેટ્સ્ક, લુહાન્સ્ક, ઝાપોરિઝિયા અને ખેરસન જેવા વિસ્તારો પર નિયંત્રણ મેળવ્યું છે. રશિયન સેનાએ તાજેતરમાં ખાર્કિવ અને સુમી પ્રદેશોમાં પણ મોહરમાર કાર્યવાહી શરૂ કરી છે. રાજધાની કિવ પર પણ મિસાઇલ હુમલાઓ વધ્યા છે.
આ પરિસ્થિતિમાં, રશિયાનું આ પરીક્ષણ પશ્ચિમી દેશોને સીધો સંદેશ ગણાય છે કે મોસ્કો હજી પણ સૈન્ય ટેક્નોલોજીમાં અગ્રણી છે.
બુરેવેસ્ટનિક: રશિયાનો “સ્કાયફોલ”
‘બુરેવેસ્ટનિક’ (9M730) એક એવી ક્રુઝ મિસાઇલ છે જે જમીન પરથી છોડવામાં આવે છે અને પરમાણુ રિએક્ટરથી સંચાલિત છે. તેને પરંપરાગત બળતણની જરૂર નથી, તેથી તેની ઉડાનની મર્યાદા નથી.
અહેવાલો મુજબ, આ મિસાઇલ દિવસો સુધી હવામાં રહી શકે છે અને 50 થી 100 મીટરની ઊંચાઈએ ઉડે છે, જેનાથી રડાર તેને શોધી શકતું નથી.
નાટોએ તેને “SSC-X-9 સ્કાયફોલ” નામ આપ્યું છે.
અમેરિકા સુધી પહોંચવાની ક્ષમતા
ઇન્ટરનેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ફોર સ્ટ્રેટેજિક સ્ટડીઝ (IISS)ના વિશ્લેષણ મુજબ, બુરેવેસ્ટનિકની સંભાવિત રેન્જ 20,000 કિલોમીટર સુધી છે. એટલે કે, રશિયાથી છોડવામાં આવેલી આ મિસાઇલ વોશિંગ્ટન, ન્યુ યોર્ક કે કેલિફોર્નિયા જેવા શહેરો સુધી પહોંચવાની શક્તિ ધરાવે છે.
પશ્ચિમમાં શંકા અને ચિંતાનો માહોલ
પશ્ચિમી રક્ષણ નિષ્ણાતોએ રશિયાના આ દાવા પર પ્રશ્ન ઉઠાવ્યા છે. તેમના મત મુજબ, પરમાણુ એન્જિન ધરાવતી મિસાઇલ રેડિયેશન જોખમ ઊભું કરી શકે છે. ઉપરાંત, તેના ઉડાનના ધીમા ગતિના કારણે તેને ટ્રેક કરવી શક્ય છે, એમ પણ તેઓ માને છે.
ગત કેટલાક વર્ષોમાં, આ મિસાઇલના કેટલાક પરીક્ષણ નિષ્ફળ રહ્યા હતા. અમેરિકન ગુપ્તચર એજન્સીઓના જણાવ્યા મુજબ, એક પરીક્ષણ દરમિયાન થયેલા વિસ્ફોટમાં પાંચ રશિયન વૈજ્ઞાનિકોના મૃત્યુ થયા હતા.
પુતિને ત્યારબાદ વૈજ્ઞાનિકોના પરિવારજનોને સન્માનિત કર્યા અને કહ્યું કે તેઓ “દુનિયાને અચંબિત કરનાર ટેક્નોલોજી” પર કામ કરી રહ્યા હતા.
“રશિયાની રક્ષા માટે નવી દિશા”
પુતિનના જણાવ્યા મુજબ, “બુરેવેસ્ટનિક રશિયાની રક્ષણ પ્રણાલીમાં નવી દિશા લાવશે.” હાલમાં આ મિસાઇલને સત્તાવાર રક્ષણ સિસ્ટમમાં સામેલ કરવાની પ્રક્રિયા ચાલી રહી છે.
સૈન્ય નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે જો આ મિસાઇલ સંપૂર્ણપણે કાર્યરત બની જાય, તો તે અમેરિકાની મિસાઇલ રક્ષણ નીતિ માટે સૌથી મોટો પડકાર બની શકે છે.
