ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંગઠન (ઇસરો) ફરી એકવાર દેશના અવકાશ ઇતિહાસમાં નવો અધ્યાય ઉમેરવા જઈ રહ્યું છે. આગામી 2 નવેમ્બરે ઇસરો અત્યાર સુધીનો સૌથી ભારે ઉપગ્રહ લોન્ચ કરશે, જેનું વજન અંદાજે 4,400 કિલોગ્રામ છે. આ લોન્ચિંગ ભારતીય નૌકાદળની દરિયાઈ સુરક્ષા અને સંચાર ક્ષમતા વધારવામાં મહત્વપૂર્ણ સાબિત થવાનું છે.
આ ઉપગ્રહ, જેનું નામ CMS-03 (અથવા GSAT-7R) છે, ભારતની સમુદ્રી સીમાઓની સુરક્ષા મજબૂત બનાવવા માટે ખાસ ડિઝાઇન કરવામાં આવ્યો છે. આ ઉપગ્રહના માધ્યમથી ચીન તથા પાકિસ્તાન જેવા પડોશી દેશોની દરિયાઈ પ્રવૃત્તિઓ પર વધુ અસરકારક રીતે નજર રાખી શકાશે.
ચંદ્રયાન-3 જેવી જ રોકેટથી લોન્ચિંગ
ઇસરોના અધિકારીઓના જણાવ્યા મુજબ CMS-03 ઉપગ્રહને LVM-3 રોકેટ દ્વારા અવકાશમાં મોકલવામાં આવશે. આ એ જ શક્તિશાળી લોન્ચ વાહન છે, જેણે ચંદ્રયાન-3ને ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર સફળતાપૂર્વક ઉતાર્યું હતું.
ઇસરોના તાજેતરના નિવેદન અનુસાર, CMS-03 સાથે LVM-3 રોકેટની એસેમ્બલી અને ઈન્ટિગ્રેશન પ્રક્રિયા પૂર્ણ થઈ ગઈ છે, અને 26 ઓક્ટોબરે તેને અંતિમ તૈયારીઓ માટે લોન્ચ પેડ પર ખસેડવામાં આવ્યો હતો.
CMS-03 ઉપગ્રહની વિશેષતાઓ
CMS-03 એક મલ્ટી-બેન્ડ કોમ્યુનિકેશન સેટેલાઇટ છે, જે જમીન તેમજ સમુદ્ર ક્ષેત્રોમાં ઉચ્ચ ગુણવત્તાની સંચાર સેવા પૂરી પાડશે.
ઉપગ્રહ જીઓસિંક્રોનસ ટ્રાન્સફર ઓર્બિટ (GTO) માં મૂકવામાં આવશે, જે ભારતમાંથી અત્યાર સુધીનો સૌથી ભારે સંચાર ઉપગ્રહ હશે.
તે વિશાળ સમુદ્રી વિસ્તારોમાં સતત કનેક્ટિવિટી જાળવી રાખશે અને નૌકાદળને રિયલ-ટાઈમ માહિતી આપશે.
ઉપગ્રહને આંધ્રપ્રદેશના શ્રીહરિકોટા સ્થિત સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટર (SDSC) પરથી લોન્ચ કરવામાં આવશે.
ચક્રવાત બાદ નવી તારીખ નક્કી
પ્રારંભિક આયોજન મુજબ લોન્ચિંગ તારીખ 2 નવેમ્બર પહેલાં નક્કી કરવામાં આવી હતી, પરંતુ ચક્રવાતી પરિસ્થિતિને કારણે તે મુલતવી રાખવામાં આવ્યું હતું. તાજેતરમાં હવામાનની દિશામાં સુધારો થતાં ઇસરો એ પુષ્ટિ કરી છે કે લોન્ચ હવે 2 નવેમ્બર, 2025એ યોજાશે.
ભારતીય નૌકાદળને મળશે મોટો લાભ
ઇસરોના વૈજ્ઞાનિકોના મતે, CMS-03 ઉપગ્રહ લોન્ચ થયા બાદ ભારતીય નૌકાદળની માહિતી પ્રાપ્તિ અને સંચાર નેટવર્કમાં નોંધપાત્ર સુધારો થશે. ઉપગ્રહની મદદથી નૌકાદળને બાહ્ય ખતરાઓ પર ઝડપી પ્રતિસાદ આપવા અને સમુદ્રમાં ગુપ્ત ચળવળો પર દેખરેખ રાખવા વધુ તકનીકી શક્તિ મળશે.
આ લોન્ચ સાથે ભારત અવકાશ સંચાર ક્ષેત્રમાં એક વધુ મોટું પગલું ભરવા જઈ રહ્યું છે, જે તેની સામરિક તથા વૈજ્ઞાનિક ક્ષમતાઓને વૈશ્વિક સ્તરે મજબૂત બનાવશે.
