વૈજ્ઞાનિકોએ એવી અદ્ભુત ટેકનોલોજી વિકસાવી છે, જે પાણીની સપાટી પર સીધા સોફ્ટ રોબોટ્સ બનાવવાનું શક્ય બનાવે છે. “હાઇડ્રોસ્પ્રેડ” તરીકે ઓળખાતી આ નવી શોધ રોબોટિક્સ, આરોગ્યસંભાળ અને પર્યાવરણીય દેખરેખ જેવા ક્ષેત્રોમાં નવી દિશા આપે તેવી આશા છે.
કલ્પના કરો કે એક પાન જેટલો નાનો રોબોટ તળાવની સપાટી પર ડુબ્યા વગર સરળતાથી ચાલે. બિલકુલ વોટર સ્ટ્રાઇડર જેવા. ભવિષ્યમાં આવા નાના રોબોટ્સ પાણીના પ્રદૂષણનું નિરીક્ષણ કરવા, નમૂનાઓ એકત્રિત કરવા અથવા પૂરગ્રસ્ત વિસ્તારોનું સર્વેક્ષણ કરવા ઉપયોગી સાબિત થઈ શકે છે.
યુનિવર્સિટી ઓફ વર્જિનિયા ખાતે સંશોધન
આ ટેકનોલોજી અમેરિકાની યુનિવર્સિટી ઓફ વર્જિનિયા ખાતે સ્કૂલ ઓફ એન્જિનિયરિંગ એન્ડ એપ્લાઇડ સાયન્સના પ્રોફેસર બાઓક્સિંગ ઝુ અને તેમની ટીમ દ્વારા વિકસાવવામાં આવી છે. તેમનું તાજેતરનું સંશોધન પ્રતિષ્ઠિત વૈજ્ઞાનિક જર્નલ સાયન્સ એડવાન્સિસમાં પ્રકાશિત થયું છે.
હાઇડ્રોસ્પ્રેડ શું છે અને તેમાં શું નવું છે?
અત્યાર સુધી સોફ્ટ રોબોટ્સ માટેની પાતળી ફિલ્મ્સ કાચ જેવી સપાટી પર બનાવવામાં આવતી અને પછી પાણીમાં ટ્રાન્સફર કરવી પડતી. આ પ્રક્રિયામાં ઘણીવાર તિરાડો પડતી અથવા માળખું ખામીગ્રસ્ત બનતું.
હાઇડ્રોસ્પ્રેડ આ મુશ્કેલી દૂર કરે છે. આ ટેકનોલોજીમાં પાણી જ સપાટી તરીકે ઉપયોગમાં લેવામાં આવે છે. પોલિમરના નાના ટીપાં પાણી પર ફેલાય છે અને સ્વયંભૂ રીતે પાતળી, સમાન ફિલ્મ બનાવે છે. બાદમાં લેસર બીમની મદદથી આ ફિલ્મોને ચોક્કસ આકારો, જેમ કે પટ્ટા, વર્તુળો અથવા લોગોમાં કાપી શકાય છે.
પાણી પર ચાલતા સોફ્ટ રોબોટ્સ
સંશોધકોએ હાઇડ્રોસ્પ્રેડનો ઉપયોગ કરીને બે પ્રોટોટાઇપ બનાવ્યા છે. હાઇડ્રોફ્લેક્સર અને હાઇડ્રોબકલર.
હાઇડ્રોફ્લેક્સર પાણીની સપાટી પર ફિન જેવી હિલચાલ સાથે ચાલે છે.
હાઇડ્રોબકલર પાણીના જંતુઓ જેવી “વાંકેલી” હિલચાલથી ચાલે છે.
આ રોબોટ્સ ઇન્ફ્રારેડ હીટર દ્વારા સંચાલિત કરવામાં આવ્યા. જેમ ફિલ્મ ગરમ થતી ગઈ, તેમ માળખું વળાતું ગયું અને રોબોટ્સ પાણી પર તરવા લાગ્યા. તાપમાનમાં ફેરફાર દ્વારા તેમની ગતિ અને દિશા નિયંત્રિત કરી શકાય છે.
ભવિષ્યમાં આ રોબોટ્સને સૂર્યપ્રકાશ, ચુંબકીય ક્ષેત્રો અથવા માઇક્રો હીટર દ્વારા સ્વાયત્ત રીતે નિયંત્રિત કરવાની યોજના છે.
પ્રોફેસર ઝુની દૃષ્ટિ અને ભવિષ્યના ઉપયોગ
પ્રોફેસર બાઓક્સિંગ ઝુ જણાવે છે કે, “જ્યારે આપણે પ્રવાહી પર સીધી ફિલ્મ બનાવીએ છીએ, ત્યારે ઉપકરણ ટ્રાન્સફર કરવાની જરૂરિયાત રહેતી નથી, જે ચોકસાઈ અને સ્થિરતા બંને વધારે છે.”
હાઇડ્રોસ્પ્રેડનો ઉપયોગ માત્ર રોબોટ્સ સુધી મર્યાદિત નથી. ભવિષ્યમાં આ ટેકનોલોજી દ્વારા પહેરવા યોગ્ય તબીબી સેન્સર, લવચીક ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને પર્યાવરણીય દેખરેખ ઉપકરણો પણ બનાવી શકાય છે, જે હળવા, નાજુક અને ટકાઉ હશે.
