મહારાષ્ટ્રમાં ભારે વરસાદને કારણે આ વર્ષે સોયાબીનનું ઉત્પાદન પહેલાથી જ ઘટી ગયું છે, અને તેના ઉપર, ખેડૂતોને બજારભાવ કરતા ઓછા ભાવે વેચવું પડ્યું છે. આનાથી તેમની મુશ્કેલીઓ બમણી થઈ ગઈ છે. ખેડૂતોને ગેરંટીકૃત બજારભાવ કરતા આશરે 1,500 રૂપિયા ઓછા મળી રહ્યા છે. સરકારે શરૂઆતમાં નક્કી કર્યું હતું કે દિવાળી પછી ખરીદી શરૂ થશે, પરંતુ અત્યાર સુધી, ફક્ત આયોજન ચાલી રહ્યું છે. માર્કેટિંગ બોર્ડને સમયસર નોડલ એજન્સીનો દરજ્જો આપવામાં આવી રહ્યો છે, અને ખરીદીનું પુનર્ગઠન કરવામાં આવી રહ્યું છે. જો કે, ખેડૂતો આ મૂંઝવણનો ભોગ બની રહ્યા છે, જેના પરિણામે ખરીદીમાં વિલંબ થઈ રહ્યો છે.
ખેડૂતોને ₹1,500 ઓછા
મહારાષ્ટ્ર અને અન્ય સોયાબીન ઉત્પાદક રાજ્યોમાં, સોયાબીન ₹3,500 થી ₹4,000 ની વચ્ચે વેચાઈ રહ્યા છે. આ ભાવ ₹1,500 ઓછો છે. ખેડૂતોને આ વખતે સારા ભાવની આશા હતી, પરંતુ દેશમાં સોયાબીનનું ઉત્પાદન 15 થી 20 ટકા ઘટ્યું છે, જેના કારણે તેમને નુકસાન સહન કરવું પડી રહ્યું છે. મધ્યપ્રદેશમાં, સોયાબીનના ખેડૂતો ભાવાંતર યોજના હેઠળ તેમના ઉત્પાદનનું વેચાણ કરી રહ્યા છે, જેના પરિણામે બજારમાં સારો પુરવઠો મળી રહ્યો છે. દેશભરમાં સોયાબીનના ભાવ ઓછા છે, અને એવું નોંધાઈ રહ્યું છે કે આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં વધેલા ઉત્પાદનના કારણે ભાવ પર દબાણ આવી રહ્યું છે. કેન્દ્ર સરકારે આ વર્ષે સોયાબીન માટે લઘુત્તમ ટેકાના ભાવ (MSP) ₹5,328 પ્રતિ ક્વિન્ટલ નક્કી કર્યા છે. જોકે, બજાર ભાવ ઓછા છે.
ખરીદીમાં પણ વિલંબ
એક તરફ, ઓછા ઉત્પાદનને કારણે ખેડૂતો પહેલાથી જ નાણાકીય નુકસાનનો સામનો કરી રહ્યા છે. પરંતુ ઓછા ભાવ તેમને બેવડી મુશ્કેલીનો સામનો કરી રહ્યા છે. મહારાષ્ટ્રમાં ખરીદી હજુ સુધી ગેરંટીકૃત ભાવે શરૂ થઈ નથી, જેના કારણે ખેડૂતોને ઓછા ભાવે તેમનો પાક વેચવાની ફરજ પડી રહી છે. ખેડૂતોએ દિવાળી પહેલા ખરીદી શરૂ કરવાની માંગ કરી હતી, અને સરકારે તૈયારીઓ શરૂ કરી દીધી હતી. ખરીદી યોજનાની ચર્ચા કરવા માટે 7 ઓક્ટોબરે એક બેઠક યોજાઈ હતી. તે બેઠકમાં, મહારાષ્ટ્ર રાજ્ય કૃષિ માર્કેટિંગ બોર્ડને નોડલ એજન્સી તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યું હતું અને બજાર સમિતિઓ અને ખેડૂત ઉત્પાદક કંપનીઓ (FPO) ને ખરીદી કેન્દ્રો પૂરા પાડવા માટે અધિકૃત કરવામાં આવ્યું હતું. બજાર સમિતિના કર્મચારીઓને સરળ ખરીદી પ્રક્રિયા સુનિશ્ચિત કરવા સૂચના આપવામાં આવી હતી.
મુખ્યમંત્રી ફડણવીસની મોટી જાહેરાત
શુક્રવારે, મુખ્યમંત્રી દેવેન્દ્ર ફડણવીસે જાહેરાત કરી હતી કે ખેડૂતોએ સંમત ભાવથી ઓછા ભાવે સોયાબીન વેચવાની જરૂર નથી. સરકાર કપાસ અને સોયાબીનની ખરીદી શરૂ કરવા જઈ રહી છે. આ વખતે, ખેડૂતોએ આ માટે નોંધણી કરાવવી પડશે, અને તેમણે 30 ઓક્ટોબર સુધીમાં આ પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરવી પડશે. જો તેઓ આમ કરવામાં નિષ્ફળ જાય, તો તેમને તેમના ઉત્પાદન માટે ખાતરીપૂર્વકના ભાવ મળશે નહીં. તેથી, મુખ્યમંત્રી ફડણવીસે ખેડૂતોને ઓછા ભાવે સોયાબીન ન વેચવાની અપીલ કરી છે.
