સોમવાર અને મંગળવારે નેપાળમાં સરકાર વિરુદ્ધ આંદોલનની આગ હજુ ઠંડી પડી ન હતી કે વિશ્વના બીજા પ્રદેશમાં સરકારી નીતિઓ વિરુદ્ધ વિરોધ પ્રદર્શન શરૂ થયા છે. આ વખતે વિરોધનું કેન્દ્ર ફ્રાન્સ છે અને તેનું નિશાન રાષ્ટ્રપતિ ઇમેન્યુઅલ મેક્રોનની સરકારની નીતિઓ છે. જોકે, નેપાળથી વિપરીત, ફ્રાન્સમાં વિરોધ સરકારના કોઈ અચાનક નિર્ણય પછી શરૂ થયો નથી, પરંતુ તેના અંગે લાંબા સમયથી હલચલ ચાલી રહી હતી.
આ દરમિયાન, બુધવારે (10 સપ્ટેમ્બર) જ્યારે ફ્રાન્સની રાજધાની પેરિસમાં વિરોધીઓ રસ્તાઓ પર જોવા મળ્યા, ત્યારે યુરોપિયન દેશમાં ચિંતા સ્પષ્ટપણે જોવા મળી. આવી સ્થિતિમાં, ફ્રાન્સમાં શું થઈ રહ્યું છે તે જાણવું મહત્વપૂર્ણ છે? ત્યાં લોકો રસ્તાઓ પર કેમ ઉતરી આવ્યા છે? સરકારની કઈ નીતિઓ સામે વિરોધ પ્રદર્શનો થઈ રહ્યા છે? આ વિરોધ પ્રદર્શનોનું નેતૃત્વ કોણ કરી રહ્યું છે? ઉપરાંત, હાલમાં દેશમાં શું પરિસ્થિતિ છે? ચાલો જાણીએ...
ફ્રાન્સમાં લોકો કઈ સરકારી યોજનાઓ પર ગુસ્સે થયા ?
ફ્રાન્સમાં, વડા પ્રધાન ફ્રાન્કોઈસ બાયરુએ 15 જુલાઈના રોજ રાષ્ટ્રીય બજેટ રજૂ કર્યું. તેમાં 2026 માટેની નાણાકીય યોજનામાં ખર્ચ ઘટાડવાનો ઉલ્લેખ હતો. બાયરુએ જાહેરાત કરી હતી કે ફ્રાન્સ તેના બજેટ ખર્ચમાં 43.8 મિલિયન યુરો (લગભગ 452 કરોડ રૂપિયા) ઘટાડો કરી રહ્યું છે. આ દ્વારા, સરકાર તેની વધતી જતી આર્થિક ખાધ ઘટાડવા માટે તેના પ્રયાસો બતાવી રહી હતી. જોકે, આ બજેટ કાપ સિવાય, આવી ત્રણ બાબતોને દૂર કરવાની વાત કરવામાં આવી હતી, જેને ફ્રાન્સના લોકો સ્વીકારવા તૈયાર ન હતા.
જ્યારે ફ્રાન્સમાં બાયરુ સરકારે તેની યોજનાઓ આગળ ધપાવી, ત્યારે સોશિયલ મીડિયા પર એક મોટો વર્ગ તેમની વિરુદ્ધ આંદોલનની તૈયારી શરૂ કરી દીધી. બહિષ્કાર, નિંદા અને એકતા જેવી પોસ્ટ્સ વાયરલ થઈ ગઈ, જેનો અર્થ 'બહિષ્કાર, અવજ્ઞા અને એકતા' થાય છે. અહીંથી, 10 સપ્ટેમ્બરના રોજ ફ્રાન્સમાં રાષ્ટ્રીય ચળવળનો પાયો નાખવામાં આવ્યો હતો. આ પ્રદર્શનોને પહેલાથી જ નામ આપવામાં આવ્યું હતું - 'બ્લોક એવરીથિંગ'. એટલે કે, આ દિવસે, લોકો સરકારની નીતિઓના વિરોધમાં રસ્તાઓ પર ઉતરશે અને શહેરોને બ્લોક કરશે. આ પ્રદર્શન હાલ માટે ફક્ત એક દિવસ સુધી મર્યાદિત રાખવામાં આવ્યું છે.
પ્રદર્શનોનું નેતૃત્વ કોણ કરી રહ્યું છે?
આ પ્રદર્શનોનું નેતૃત્વ 'ધ સિટીઝન કલેક્ટિવ' નામની સંસ્થા કરી રહી છે, જેની સાથે લગભગ 20 આયોજકો સંકળાયેલા છે. ફ્રેન્ચ અખબાર લા પેરિસિયન અનુસાર, આ સંગઠન પોતાને રાજકીય પક્ષો અને અન્ય વેપાર સંગઠનોથી સ્વતંત્ર ગણાવે છે. લોકો સિટીઝન કલેક્ટિવના સોશિયલ મીડિયા હેન્ડલ પર #10septembre2025 અને #10septembre જેવા હેશટેગ સાથે પોસ્ટ પણ કરી રહ્યા છે.
બજેટ યોજનાઓને કારણે સરકાર પર વિરોધ પ્રદર્શનોની શું અસર થશે
ફ્રાન્સમાં 10 સપ્ટેમ્બરે યોજાનાર પ્રદર્શનોને સમર્થન વધતાં, સરકારને પણ સામાન્ય લોકોનો ગુસ્સો અનુભવાવા લાગ્યો. આ પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને, ઓગસ્ટના છેલ્લા અઠવાડિયામાં, વડા પ્રધાન બાયરુએ કહ્યું કે તેઓ સરકાર અને બજેટ અંગે સંસદમાં વિશ્વાસ મત લાવશે. બાયરુનો ઈરાદો હતો કે જો સરકાર આ બજેટ પસાર કરાવે છે, તો તેનો અર્થ એ થશે કે ફ્રાન્સના જનપ્રતિનિધિઓ ખર્ચમાં ઘટાડો કરવાનું સમર્થન કરે છે. જો કે, જો તે પસાર નહીં થાય, તો તેઓ રાજીનામું આપી દેશે.
આ પછી, સોમવારે (8 સપ્ટેમ્બર) બજેટ પર મતદાન થયું ત્યારે, બાયરુ વિશ્વાસ મત મેળવી શક્યા નહીં. આવી સ્થિતિમાં, ફ્રેન્ચ સરકારની યોજનાઓ અધૂરી રહી ગઈ.
જ્યારે બજેટ બનાવનાર સરકાર પડી ગઈ, તો પછી વિરોધ શા માટે?
લંડનની ક્વીન મેરી યુનિવર્સિટીમાં આધુનિક ફ્રાન્સના ઇતિહાસકાર એન્ડ્રુ સ્મિથે મીડિયા આઉટલેટ ફ્રાન્સ 24 ને જણાવ્યું હતું કે 8 સપ્ટેમ્બરે સરકારના પતન પછી, હવે લોકો આર્થિક કટોકટી તેમજ છેલ્લા બે વર્ષથી દેશમાં ચાલી રહેલા રાજકીય સંકટ પર પોતાની નારાજગી વ્યક્ત કરશે. નોંધનીય છે કે ફ્રાન્સમાં, 2024-25 વચ્ચે, રાષ્ટ્રપતિ મેક્રોનને સરકાર ચલાવવા માટે પાંચમા વડા પ્રધાનની નિમણૂક કરવી પડી છે.
હકીકતમાં, ફ્રાન્સમાં, હાલમાં કોઈપણ પક્ષને સંસદમાં સંપૂર્ણ બહુમતી નથી. આવી સ્થિતિમાં, દેશમાં કાયમી નેતૃત્વ નક્કી થઈ રહ્યું નથી, ન તો કોઈ ગઠબંધન એકસાથે આવીને સ્થિર સરકાર અને વડા પ્રધાન પ્રદાન કરી શકતું નથી. આને કારણે, ફ્રાન્સમાં ઘણી યોજનાઓ સતત અટકી પડી છે. જમણેરી પક્ષો કેટલાક નિર્ણયો પર સહમત નથી અને ડાબેરી પક્ષો કેટલીક નીતિઓ પર સહમત નથી. આવી સ્થિતિમાં, ફ્રાન્સમાં મધ્યવાદી
સરકાર ચલાવવામાં મુશ્કેલીઓનો સામનો કરી રહી છે.
ફ્રાન્સમાં ડાબેરી પક્ષો બેઠકોની દ્રષ્ટિએ આગળ છે, જોકે રાષ્ટ્રપતિ મેક્રોનને ટેકો આપતી પાર્ટીઓ - (રેનેસાં, મોડેમ અને હોરાઇઝન્સ) એ ગઠબંધન બનાવ્યું છે. ઉપરાંત, ડાબેરી પક્ષોને સત્તાથી દૂર રાખવા માટે કેટલાક જમણેરી પક્ષોએ પણ મેક્રોનને ટેકો આપ્યો છે.
ફ્રાન્સમાં હાલની પરિસ્થિતિ શું છે?
ફ્રાન્સમાં Block Everything આંદોલન દરમિયાન, કેટલાક વિરોધીઓએ રસ્તાઓ બ્લોક કરતી વખતે આગ લગાવી હતી. આ દરમિયાન, વિરોધીઓ પોલીસ સાથે પણ અથડાયા હતા. અધિકારીઓનું કહેવું છે કે તેઓએ સવારે 9 વાગ્યા સુધીમાં 75 લોકોની અટકાયત કરી હતી, જે પાછળથી વધીને 200 થી વધુ થઈ ગઈ.
આ દરમિયાન, લગભગ એક લાખ લોકો રસ્તાઓ પર હોવાના અહેવાલો છે. રાજધાની પેરિસમાં, પોલીસે વિરોધીઓને કાબુમાં લેવા માટે ટીયર ગેસના શેલ છોડ્યા. ફ્રાન્સના ગૃહ પ્રધાન બ્રુનો રિટેલાએ જણાવ્યું હતું કે રેન્સ શહેરમાં એક બસને આગ લગાવવામાં આવી હતી અને દક્ષિણપૂર્વમાં ટ્રેન સેવા બંધ કરવી પડી હતી કારણ કે વીજળીની લાઇનોને નુકસાન થયું હતું. તેમણે વિરોધીઓ પર બળવાનું વાતાવરણ બનાવવાનો પ્રયાસ કરવાનો આરોપ લગાવ્યો.
આ પરિસ્થિતિઓનો સામનો કરવા માટે સમગ્ર ફ્રાન્સમાં 80 હજાર પોલીસકર્મીઓને તૈનાત કરવામાં આવ્યા છે. તેમ છતાં, વિરોધીઓએ અહીં રેલી કાઢી અને બેરિકેડ તોડી નાખ્યા અને આગચંપી પણ કરી. તેમણે કચરાના ડબ્બા તોડી નાખ્યા અને કચરો રસ્તા પર ફેલાવી દીધો. જોકે બ્લોક એવરીથિંગ આંદોલન ફ્રાન્સને સ્થગિત કરવામાં સફળ થયું ન હતું, પરંતુ તેનાથી પરિવહન સેવાઓ અને સામાન્ય જનજીવન ખરાબ રીતે પ્રભાવિત થયું હતું.
