CGHS reforms 2025 explained: 10 વર્ષ પછી કેન્દ્ર સરકારે કેન્દ્રીય સરકારી આરોગ્ય યોજના (CGHS) દરોમાં મોટો સુધારો કર્યો છે. જે 13 ઓક્ટોબરથી અમલમાં આવશે. જેનાથી આશરે 4.6 મિલિયન કર્મચારીઓ અને પેન્શનરોને રાહત મળશે. નવા દર હવે હોસ્પિટલ શ્રેણી, શહેર શ્રેણી અને વોર્ડ પ્રકાર પર આધારિત નક્કી કરવામાં આવશે. જેનાથી ખાનગી હોસ્પિટલોને પણ ફાયદો થશે, કારણ કે દરોમાં સરેરાશ 25-30% નો વધારો કરવામાં આવ્યો છે. સરકારે તમામ હોસ્પિટલોને નવા દર સ્વીકારવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે, નહીં તો તેમને યાદીમાંથી કાઢી નાખવામાં આવશે. આ પગલાથી કેશલેસ સારવારમાં સુધારો થવાની અને હોસ્પિટલની આવકમાં વધારો થવાની અપેક્ષા છે.
ફેરફાર શા માટે જરૂરી હતો
ઘણા વર્ષોથી સરકારી કર્મચારીઓ અને પેન્શનરો ફરિયાદ કરી રહ્યા હતા કે, CGHS-સંલગ્ન હોસ્પિટલો કેશલેસ સારવાર આપવાનો ઇનકાર કરે છે. દર્દીઓને શરૂઆતમાં પોતાની સારવાર માટે ચૂકવણી કરવાની અને પછી મહિનાઓ પછી રિફંડ મેળવવાની જરૂર હતી. બીજી તરફ, ખાનગી હોસ્પિટલોએ દલીલ કરી હતી કે, જૂના દર ખૂબ ઓછા હતા અને વર્તમાન તબીબી ખર્ચ સાથે સુસંગત નહોતા. નોંધવું જોઈએ કે, CGHS દરોમાં છેલ્લો મોટો ફેરફાર 2014માં કરવામાં આવ્યો હતો. ત્યારથી ફક્ત નાના સુધારા કરવામાં આવ્યા છે, વ્યાપક સુધારા કરવામાં આવ્યા નથી.
કર્મચારી સંગઠનોની માંગણીઓનો પ્રભાવ
આ વર્ષના ઓગસ્ટમાં નેશનલ ફેડરેશન ઓફ સેન્ટ્રલ ગવર્નમેન્ટ એમ્પ્લોયીઝ યુનિયન્સે સરકારને એક મેમોરેન્ડમ સુપરત કર્યું હતું, જેમાં જણાવ્યું હતું કે કેશલેસ ઍક્સેસનો અભાવ કર્મચારીઓ અને પેન્શનરો માટે નાણાકીય મુશ્કેલીનું કારણ બની રહ્યો છે. આ પછી સરકારે આ મહત્વપૂર્ણ નિર્ણય લીધો.
નવા CGHS દર કેવી રીતે નક્કી કરવામાં આવશે?
નવા દર હવે ચાર મુખ્ય પરિબળો પર આધારિત હશે
1. હોસ્પિટલ માન્યતા (NABH/NABL)
2. હોસ્પિટલ પ્રકાર (સામાન્ય અથવા સુપર સ્પેશિયાલિટી)
3. શહેર શ્રેણી (X, Y, Z)
4. દર્દી વોર્ડ પ્રકાર (સામાન્ય, અર્ધ-ખાનગી, ખાનગી)
નવા નિયમો અનુસાર, જે હોસ્પિટલો NABH/NABL માન્યતા પ્રાપ્ત નથી તેમને 15% ઓછા દર મળશે. સુપર સ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલોને 15% વધુ દર મળશે.
શહેર શ્રેણી પ્રમાણે દર:
Y (-II) શહેરો: X શહેરો કરતાં 10% ઓછા
Z (-III) શહેરો: X શહેરો કરતાં 20% ઓછા
પૂર્વપૂર્વીય રાજ્યો, જમ્મુ અને કાશ્મીર અને લદ્દાખ - Y શ્રેણી હેઠળ મૂકવામાં આવ્યા છે.
વોર્ડ મુજબ દર:
જનરલ વોર્ડ: 5% ઓછા
ખાનગી વોર્ડ: 5% વધુ
બહારના દર્દીઓની સારવાર, રેડિયોથેરાપી, ડેકેર અને નાની પ્રક્રિયાઓ માટેના દર યથાવત રહેશે.
કેન્સર સર્જરીના દર સમાન રહેશે, પરંતુ કીમોથેરાપી અને રેડિયોથેરાપીના દરમાં સુધારો કરવામાં આવ્યો છે.
હોસ્પિટલો માટેની આવશ્યકતાઓ
આરોગ્ય મંત્રાલયે તમામ હોસ્પિટલોને 13 ઓક્ટોબર સુધીમાં નવા દર સ્વીકારવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. જે હોસ્પિટલો આમ કરવામાં નિષ્ફળ જાય છે તેમને પેનલમાંથી દૂર કરી શકાય છે (CGHS યાદીમાંથી દૂર કરવામાં આવશે).
રોકડ રહિત સારવારમાં સુધારો થવાની અપેક્ષા છે
નવા દરો સાથે, એવી અપેક્ષા રાખવામાં આવે છે કે હોસ્પિટલો હવે CGHS દર્દીઓને વધુ સરળતાથી રોકડ રહિત સારવાર આપશે. આનાથી કર્મચારીઓ અને પેન્શનરોને ખિસ્સામાંથી ખર્ચ કરવાની જરૂરિયાત દૂર થશે અને રિફંડની ઝંઝટ દૂર થશે.
CGHS પેકેજમાં શું શામેલ છે?
CGHS પેકેજ લગભગ બધી સારવાર સંબંધિત સેવાઓને આવરી લે છે
રૂમ અને બેડ ખર્ચ
પ્રવેશ ફી
એનેસ્થેસિયા, દવાઓ અને તબીબી પુરવઠો
ડોક્ટર અને નિષ્ણાત ફી
ICU/ICCU ખર્ચ
ઓક્સિજન, વેન્ટિલેટર, ઓપરેશન થિયેટર ફી
ફિઝિયોથેરાપી, પરીક્ષણો, રક્તદાન, વગેરે.
નવા MoA પર 90 દિવસની અંદર હસ્તાક્ષર કરવા જરૂરી છે
હોસ્પિટલોએ હવે 90 દિવસની અંદર નવા મેમોરેન્ડમ ઓફ એગ્રીમેન્ટ (MoA) પર હસ્તાક્ષર કરવા જરૂરી રહેશે. જૂના MoA ની માન્યતા 13 ઓક્ટોબરના રોજ સમાપ્ત થશે.
એકંદર લાભો
આ સુધારો કર્મચારીઓ અને પેન્શનરો માટે વધુ સારી અને રોકડ રહિત સારવાર સુનિશ્ચિત કરશે, જ્યારે હોસ્પિટલોને વાજબી વળતર મળશે. લગભગ એક દાયકા પછી અમલમાં મુકાયેલ આ સુધારો, CGHS સિસ્ટમને વધુ વ્યવહારુ, પારદર્શક અને વિશ્વસનીય બનાવવા તરફ એક મુખ્ય પગલું છે.
