ભારતના પડોશી દેશ નેપાળમાં રસ્તાથી સંસદ સુધી રમખાણો ચાલી રહ્યાં છે. રાજધાની કાઠમંડુમાં શરૂ થયેલા જનરેશન Z વિરોધ પ્રદર્શનમાં અત્યાર સુધીમાં 16 લોકો માર્યા ગયા છે અને ઘણા ઘાયલ થયા છે. હકીકતમાં રવિવારથી શહેરમાં મોટા વિરોધનો ગણગણાટ વધુ તીવ્ર બન્યો હતો, જે સોમવારે બપોર સુધીમાં હિંસક બન્યો હતો. ચાલો સમજીએ કે નેપાળ સરકારે ફેસબુક, X જેવા 25 થી વધુ સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર પ્રતિબંધ મૂક્યા પછી પરિસ્થિતિ કેવી રીતે બગડતી રહી.
પહેલા સોશિયલ મીડિયા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો
નેપાળ સરકારે ગુરુવારે ફેસબુક ઇન્સ્ટાગ્રામ અને યુટ્યુબ જેવી સોશિયલ મીડિયા સાઇટ્સ પર પ્રતિબંધની જાહેરાત કરી કારણ કે તેઓ નિર્ધારિત સમય મર્યાદામાં સંચાર અને માહિતી ટેકનોલોજી મંત્રાલય સાથે નોંધણી કરવામાં નિષ્ફળ ગયા. મંત્રાલય દ્વારા જારી કરાયેલી નોટિસ અનુસાર સોશિયલ મીડિયા કંપનીઓને નોંધણી માટે 28 ઓગસ્ટથી સાત દિવસનો સમય આપવામાં આવ્યો હતો.
રવિવારથી જ લોકોમાં આક્રોશ
રવિવારે કાઠમંડુની મધ્યમાં મૈતીઘર મંડલા ખાતે ડઝનબંધ પત્રકારોએ 26 સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર પ્રતિબંધ મૂકવાના સરકારના નિર્ણય સામે વિરોધ પ્રદર્શન કર્યું. તેમણે તાત્કાલિક પ્રતિબંધ હટાવવાની માંગ કરી અને કહ્યું કે આ પગલું પ્રેસની સ્વતંત્રતા અને નાગરિકોની અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતાનું ઉલ્લંઘન છે. શાંતિપૂર્ણ પ્રદર્શન દરમિયાન, વિરોધ કરી રહેલા પત્રકારોએ 'લોકોનો અવાજ દબાવી શકાતો નથી' અને 'આવો બોલો' જેવા નારા લખેલા પ્લેકાર્ડ પકડી રાખ્યા હતા.
સોમવારે પરિસ્થિતિ વધુ વણસી હતી
શરૂઆતમાં એવી જાહેરાત કરવામાં આવી હતી કે પ્રદર્શન શાંતિપૂર્ણ રહેશે, પરંતુ થોડા સમય પછી વિરોધીઓ સંસદ પરિસરમાં પ્રવેશ્યા અને પોલીસ સાથે અથડામણ થઈ. આ પછી વિરોધીઓને કાબૂમાં લેવા માટે ટીયર ગેસના શેલ, પાણીનો તોપ, રબર બુલેટ અને હવામાં ગોળીબાર જેવા પગલાં લેવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ પરિસ્થિતિ વધુ બગડતી રહી.
કેટલા લોકો મૃત્યુ પામ્યા?
એક અહેવાલ મુજબ, પ્રારંભિક અહેવાલો દર્શાવે છે કે, વિરોધ પ્રદર્શનમાં ઘાયલ થયા બાદ ટ્રોમા સેન્ટરમાં 5, સિવિલ હોસ્પિટલમાં 2 અને કાઠમંડુ મેડિકલ કોલેજમાં 1 લોકોનું મોત થયું હતું. આ ઉપરાંત 100થી વધુ પ્રદર્શનકારીઓ, પત્રકારો અને સુરક્ષા કર્મચારીઓ ઘાયલ થયા છે, જેમની હોસ્પિટલોમાં સારવાર ચાલી રહી છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે કેટલાક દર્દીઓની હાલત ગંભીર છે.
હવે શું સ્થિતિ છે
હિંસક અથડામણ પછી કાઠમંડુ જિલ્લા વહીવટીતંત્ર દ્વારા બાણેશ્વર, સિંઘુદરબાહ, નારાયણહિટી અને સંવેદનશીલ વિસ્તારોમાં કર્ફ્યુ જાહેર કરવામાં આવ્યો છે. વધતા વિરોધને ધ્યાનમાં રાખીને, બાણેશ્વરમાં સેના તૈનાત કરવામાં આવી છે. અધિકારીઓના જણાવ્યા અનુસાર બાણેશ્વર સૌથી અશાંત વિસ્તાર છે અને અહીંના પ્રદર્શનકારીઓએ પોલીસ પર પથ્થરમારો પણ કર્યો હતો. આ ઉપરાંત બિરાટનગર, બુટવાલ, ચિતવન, પોખરા અને અન્ય શહેરોમાં પણ વિરોધ પ્રદર્શન જોવા મળ્યા છે.
કર્ફ્યુ લાદવામાં આવ્યો છે
શરૂઆતમાં, બાણેશ્વરમાં બપોરે 12:30 થી રાત્રે 10 વાગ્યા સુધી કર્ફ્યુ લાદવામાં આવ્યો હતો. બાદમાં બપોરે 1 વાગ્યાથી રાત્રે 10 વાગ્યા સુધી કાઠમંડુ મેટ્રોપોલિટન સિટી સુધી લંબાવવામાં આવ્યો હતો. આ ઉપરાંત મહારાજગંજ, લૈનચૌર, નારાયણહિટી દરબાર મ્યુઝિયમ વિસ્તાર, સિંહ દરબાર વિસ્તારમાં પણ કર્ફ્યુ લાદવામાં આવ્યો છે.
