ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેના વેપાર સંબંધો સતત ગાઢ બની રહ્યા છે. 2024-25 નાણાકીય વર્ષમાં અમેરિકા સતત ચોથા વર્ષે ભારતનો સૌથી મોટો વેપારી ભાગીદાર રહ્યો છે. આ સમયગાળા દરમિયાન બંને દેશો વચ્ચેનો કુલ વેપાર 131.84 અબજ યુએસ ડોલર સુધી પહોંચ્યો. ભારતની કુલ નિકાસમાં અમેરિકાનો હિસ્સો આશરે 18 ટકા નોંધાયો છે.
દ્વિપક્ષીય વેપાર કરાર તરફ આગેકુચ
ફેબ્રુઆરી 2025માં બંને દેશોના નેતાઓએ પ્રસ્તાવિત દ્વિપક્ષીય વેપાર કરાર (BTA) પર ઝડપી વાટાઘાટો શરૂ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો. અત્યાર સુધીમાં પાંચ રાઉન્ડની ચર્ચા થઈ છે, જ્યારે ઓક્ટોબર-નવેમ્બર 2025 સુધીમાં પ્રથમ તબક્કાને અંતિમ સ્વરૂપ આપવાનો લક્ષ્ય નક્કી કરવામાં આવ્યો છે. કરારનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય 2030 સુધીમાં ભારત-અમેરિકા વેપારને બમણો કરીને 500 અબજ યુએસ ડોલર સુધી પહોંચાડવાનો છે.
પીયૂષ ગોયલની અમેરિકા મુલાકાત
ભારતના વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ પ્રધાન પીયૂષ ગોયલ 22 સપ્ટેમ્બર, 2025ના રોજ ઉચ્ચ સ્તરીય પ્રતિનિધિમંડળ સાથે અમેરિકાની મુલાકાતે જશે. પ્રતિનિધિમંડળમાં ખાસ સચિવ રાજેશ અગ્રવાલ સહિત મંત્રાલયના અન્ય અધિકારીઓનો સમાવેશ થશે. મુલાકાત દરમિયાન વેપાર કરારને ઝડપી ગતિ આપવા પર ચર્ચા થશે.
H-1B વિઝા મુદ્દો ચર્ચામાં આવવાની શક્યતા
અમેરિકાએ તાજેતરમાં H-1B વિઝા અરજી ફી US$100,000 સુધી વધારી દીધી છે. આ નિર્ણયની સીધી અસર ભારતીય IT કંપનીઓ અને પ્રોફેશનલ્સ પર પડશે. NASSCOMએ ચિંતા વ્યક્ત કરી છે કે આ પગલું ઓનશોર પ્રોજેક્ટ્સ અને વ્યવસાયિક સાતત્યને અસર કરી શકે છે. અનુમાન છે કે ગોયલ આ મુદ્દો વેપાર વાટાઘાટોમાં ઉઠાવી શકે છે.
ટેરિફને કારણે તણાવ
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના વહિવટીતંત્રએ તાજેતરમાં ભારતીય માલ પર 50 ટકા ટેરિફ લાદ્યો છે. સાથે જ રશિયન ક્રૂડ ઓઇલથી સંબંધિત ભારતીય ઉત્પાદનો પર 25 ટકા ટેરિફ અને વધારાના 25 ટકા દંડ લગાવવામાં આવ્યા છે. આને કારણે તણાવ વધ્યો છે, જોકે બંને દેશો માનતા છે કે સકારાત્મક વાતચીત દ્વારા ઉકેલ શક્ય છે.
સંયુક્ત લક્ષ્યો
ભારત અને અમેરિકા વચ્ચે આગામી વર્ષો માટે કેટલાક સંયુક્ત લક્ષ્યો નક્કી થયા છે –
2030 સુધી વેપાર 500 અબજ યુએસ ડોલર સુધી પહોંચાડવો
વધારાના ટેરિફ ઘટાડવા
ટેકનોલોજી, ઊર્જા અને કૃષિ ક્ષેત્રોમાં સહયોગ મજબૂત બનાવવો
વ્યાવસાયિકોની અવરજવર સરળ બનાવવા વિઝા નીતિઓ સરળ બનાવવી
