ઓપરેશન સિંદૂર બાદ અમેરિકા અને પાકિસ્તાન વચ્ચે વ્યૂહાત્મક નિકટતા વધતી જણાઈ રહી છે. બંને દેશો વચ્ચેના મિસાઇલ ડિફેન્સ ડીલમાંથી આ સંબંધોના નવા તબક્કાનો પુરાવો સામે આવ્યો છે. અહેવાલો મુજબ પાકિસ્તાનને અમેરિકા તરફથી AIM-120 એડવાન્સ્ડ મીડિયમ-રેન્જ એર-ટુ-એર મિસાઇલ્સ (AMRAAM) મળવાની શક્યતા છે.
એક્સપ્રેસ ટ્રિબ્યુનના અહેવાલ અનુસાર, યુએસ ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ વોર (DoW) દ્વારા તાજેતરમાં સૂચિત શસ્ત્ર કરારમાં પાકિસ્તાન AIM-120 AMRAAM ખરીદનાર દેશોની યાદીમાં સામેલ છે. PTIના અહેવાલ મુજબ સૂચનામાં જણાવાયું છે કે આ કરાર યુનાઇટેડ કિંગડમ, પોલેન્ડ, પાકિસ્તાન, જર્મની, ફિનલેન્ડ, ઓસ્ટ્રેલિયા, રોમાનિયા, કતાર, ઓમાન, કોરિયા, ગ્રીસ, સ્વિટ્ઝર્લૅન્ડ, પોર્ટુગલ, સિંગાપોર, નેધરલેન્ડ, ચેક રિપબ્લિક, જાપાન, સ્લોવાકિયા, ડેનમાર્ક, કેનેડા, બેલ્જિયમ, બહેરીન, સાઉદી અરેબિયા, ઇટાલી, નોર્વે, સ્પેન, કુવૈત, સ્વીડન, તાઇવાન, લિથુઆનિયા, ઇઝરાયલ, બલ્ગેરિયા, હંગેરી અને તુર્કી જેવા દેશોને આવરી લે છે.
હાલ પાકિસ્તાનને કેટલી AMRAAM મિસાઇલો પૂરી પાડવામાં આવશે તે સ્પષ્ટ નથી, પરંતુ આ સમાચારે પાકિસ્તાની વાયુસેનાના F-16 કાફલાની ક્ષમતાઓ અંગે ચર્ચાઓને નવા આયામ આપ્યા છે.
ટ્રમ્પ-શરીફ-આસીમ બેઠક પછી ચર્ચામાં આવ્યો સોદો
આ સોદો અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ, પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન શાહબાઝ શરીફ અને આર્મી ચીફ જનરલ આસીમ મુનીર વચ્ચે થયેલી તાજેતરની બેઠક પછી જાહેર થયો છે. બેઠક દરમિયાન ટ્રમ્પે દાવો કર્યો હતો કે તેમણે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે વધતા તણાવને ઘટાડવામાં ભૂમિકા ભજવી છે.
સંરક્ષણ નિષ્ણાતો માને છે કે આ સોદો પાકિસ્તાન અને યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ વચ્ચે નવી વ્યૂહાત્મક નીકટતાનો સંકેત આપે છે. અમેરિકા આ કરાર દ્વારા ચીન અને રશિયાના પ્રભાવને સંતુલિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે.
F-16 કાફલાના અપગ્રેડ અંગે અટકળો
આ મિસાઇલ સોદા બાદ એવું અનુમાન છે કે પાકિસ્તાન તેના F-16 ફાઇટર જેટ કાફલાને અપગ્રેડ કરી શકે છે. એક્સપ્રેસ ટ્રિબ્યુનના અહેવાલ મુજબ AIM-120 AMRAAM મિસાઇલોનો ઉપયોગ F-16 વિમાનો સાથે થઈ શકે છે.
ફેબ્રુઆરી 2019માં ભારત-પાકિસ્તાન હવાઈ અથડામણ દરમિયાન પાકિસ્તાને આ મિસાઇલનો ઉપયોગ ભારતીય વિમાનો સામે કર્યો હતો. હવે આ સોદો F-16 વિમાનોની ક્ષમતાઓ વધારવા માટેનું એક મહત્વપૂર્ણ પગલું ગણવામાં આવી રહ્યું છે.
AIM-120C8 મિસાઇલની ટેકનિકલ વિગતો
AIM-120C8 એ AIM-120D મિસાઇલનું અદ્યતન સંસ્કરણ છે, જે રેથિયોન (હાલ RTX કોર્પોરેશન) દ્વારા બનાવવામાં આવે છે.
મુખ્ય લાક્ષણિકતાઓ:
રેન્જ: 160 થી 180 કિલોમીટર (લૉન્ચ પ્લેટફોર્મ પર આધારિત)
ઝડપ: મેક 4 (અવાજની ગતિ કરતાં ચાર ગણું)
ગાઈડન્સ સિસ્ટમ: સક્રિય રડાર હોમિંગ સિસ્ટમ
ક્ષમતા: એક સાથે અનેક હવાઈ લક્ષ્યોને નિશાન બનાવવાની શક્તિ
આ મિસાઇલનો ઉપયોગ F-15, F-16, F/A-18, F-22, યુરોફાઇટર ટાયફૂન, ગ્રિપેન, ટોર્નાડો અને F-35 જેવા વિમાનોમાં થાય છે. તે NASAMS (નેશનલ એડવાન્સ્ડ સરફેસ-ટુ-એર મિસાઇલ સિસ્ટમ) જેવી જમીન આધારિત હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલીઓમાં પણ ઉપયોગી છે.
ભારત માટે વ્યૂહાત્મક અર્થ
આ સંભવિત સોદો ભારત માટે વ્યૂહાત્મક દૃષ્ટિએ મહત્વપૂર્ણ છે. પાકિસ્તાન દ્વારા AIM-120 મિસાઇલો અને F-16 અપગ્રેડ મેળવવાથી તેની હવાઈ શક્તિમાં વધારો થશે. જોકે ભારત પાસે પહેલેથી જ રાફેલ અને સુખોઈ-30MKI જેવા અદ્યતન લડાકુ વિમાનો છે, જે મીટીયોર મિસાઇલો વડે સજ્જ છે, પાકિસ્તાન-યુએસ મિસાઇલ સોદો પ્રાદેશિક શક્તિ સંતુલનમાં નવા તણાવનું કારણ બની શકે છે.
