બોલિવૂડ અભિનેત્રી અને ભારતીય જનતા પાર્ટી (બીજેપી)ની મંડીથી લોકસભા સાંસદ કંગના રણૌતની મુશ્કેલીઓ વધી ગઈ છે. આગ્રાની વિશેષ એમપી-એમએલએ કોર્ટે તેમની વિરુદ્ધ દાખલ રાજદ્રોહ (સેડિશન) અને ખેડૂતોના અપમાનના કેસને પુનઃ ખોલવા માટેની રિવિઝન અરજી મંજૂર કરી લીધી છે. આ કેસ 2020-21ના ખેડૂત આંદોલન દરમિયાન કંગનાના વિવાદાસ્પદ નિવેદનોને કારણે ઉભો થયો હતો, જેમાં તેમણે આંદોલનને 'રેપ' અને 'મર્ડર'ના ગુનાઓ સાથે જોડીને રજૂ કર્યું હતું. કોર્ટના આ નિર્ણયથી કંગનાને નીચલી કોર્ટમાં વાપસથી હાજર થવું પડશે, જ્યાં આ કેસ અગાઉ ડિસમિસ થયો હતો.
વિવાદની શરૂઆત: કંગનાના નિવેદનો
કંગના રણૌતે 26 ઓગસ્ટ 2024ના એક ઇન્ટરવ્યૂમાં ખેડૂત આંદોલનને લઈને આકર્ષણીય ટિપ્પણી કરી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે દિલ્હીની સરહદ પર ચાલેલા આંદોલન દરમિયાન 'લાશો લ્લચાઈ રહી હતી અને બળાત્કારની ઘટનાઓ બની હતી'. આ ઉપરાંત, તેમણે આંદોલનને 'ખાલિસ્તાની આતંકવાદીઓ' સાથે તુલના કરી અને મહિલાઓને 'પૈસા માટે ઉપલબ્ધ' ગણાવ્યા હતા. આ નિવેદનો 27 ઓગસ્ટ 2024ના સમાચારપત્રોમાં પ્રકાશિત થયા હતા, જેના કારણે લાખો ખેડૂતો અને તેમના સમર્થકોમાં રોષ ફેલાયો હતો.
કંગનાના નિવેદનોથી 'લાખો ખેડૂતોના અપમાન'
આ નિવેદનોને કારણે કંગના પર બહુવિધ કાનૂની કાર્યવાહી થઈ છે. આગ્રાના વકીલ અને રાજીવ ગાંધી બાર એસોસિએશનના પ્રેસિડેન્ટ રામશંકર શર્મા, જેમના પિતા ખેડૂત છે, તેમણે 11 સપ્ટેમ્બર 2024ના રોજ આગ્રાની કોર્ટમાં ફરિયાદ નોંધાવી હતી. ફરિયાદમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે કંગનાના નિવેદનોથી 'લાખો ખેડૂતોના અપમાન' થયો છે અને તેમાં તેમને 'હત્યારા, બળાત્કારી અને ચરમપંથી' તરીકે દર્શાવવામાં આવ્યા છે. આ ઉપરાંત, 17 નવેમ્બર 2021ના નિવેદનમાં કંગનાએ મહાત્મા ગાંધીના અહિંસા સિદ્ધાંતોનું મજાક ઉડાવીને કહ્યું હતું કે 'ભારતને સાચી આઝાદી 2014માં મળી, 1947માં નહીં'. આ નિવેદનોને લઈને ભારતીય ન્યાય સંહિતા (બીએનએસ)ની કલમ 353(2) (લોકોમાં અશાંતિ ભડકાવવા) અને 356 (અપમાન) હેઠળ કેસ નોંધાયો હતો.
કોર્ટની કાર્યવાહી: ડિસમિસથી રિવાઇવલ સુધી
આ કેસની શરૂઆતમાં આગ્રાની વિશેષ કોર્ટે 6 મે 2025ના રોજ કેસ ડિસમિસ કરી દીધો હતો. કોર્ટનું કહેવું હતું કે રાજદ્રોહના આરોપોમાં કેન્દ્ર અથવા રાજ્ય સરકારની અગાઉની મંજૂરી જરૂરી છે, જે ફરિયાદમાં નથી મુકવામાં આવી. આ ઉપરાંત, ભારતીય નાગરિક સુરક્ષા સંહિતા (બીએનએસએસ)ની કલમ 217 હેઠળ પણ આવી ફરિયાદ અયોગ્ય છે. જોકે, રામશંકર શર્માએ આ નિર્ણય વિરુદ્ધ રિવિઝન અરજી દાખલ કરી, જે 12 નવેમ્બર 2025ના રોજ વિશેષ જજ લોકેશ કુમાર દ્વારા મંજૂર થઈ ગઈ.
કોર્ટનો આદેશ
કોર્ટે આદેશ આપ્યો છે કે કેસ તે જ નીચલી કોર્ટમાં પુનઃ સુનાવણી માટે મોકલવામાં આવે, જ્યાં તે અગાઉ ડિસમિસ થયો હતો. કંગનાના વકીલ અનુસૂયા ચૌધરીએ 27 ફેબ્રુઆરી 2025ના રોજ કોર્ટમાં વકાલતનામું રજૂ કરીને વધુ સમય માંગ્યો હતો, પરંતુ હવે તેમને વાપસથી જવાબ આપવો પડશે. કોર્ટે કહ્યું કે આ નિવેદનોમાંથી 'પ્રાઇમા ફેસી' (પ્રથમ દૃષ્ટિએ) અપરાધ સાબિત થાય છે, જે ખેડૂત સમુદાયની લાગણીઓને ઠેસ પહોંચાડે છે.
અન્ય કાનૂની મુશ્કેલીઓ: બહુવિધ કેસોમાંથી એક
આ આગ્રાનો કેસ કંગના વિરુદ્ધ ચાલી રહેલા અન્ય કેસોનો ભાગ છે. ઉદાહરણ તરીકે
બઠિંડા (પંજાબ): 2020માં એક વૃદ્ધા ખેડૂત મહિંદર કૌરને 'શાહીન બાગ દાદી' કહીને '100 રૂપિયામાં ઉપલબ્ધ' ગણાવવા પર નિષ્ઠુરતા (ડિફેમેશન)નો કેસ. સુપ્રીમ કોર્ટે 12 સપ્ટેમ્બર 2025ના રોજ કહ્યું કે 'તમે રીટ્વીટમાં મસાલો ઉમેર્યો હતો', અને કંગનાએ અરજી પાછી ખેંચી લીધી. 27 ઓક્ટોબર 2025ના રોજ તેમને જામીન મળી, પરંતુ માફીની માંગ ચાલુ છે.
મુંબઈ અને કર્ણાટક: ખેડૂતોને 'આતંકવાદી' કહેવા પર એફઆઈઆર અને અન્ય ફરિયાદો.
બુલંદશહેર (યુપી): ભારતીય કિસાન યુનિયનના ગજેન્દ્ર શર્મા દ્વારા અપમાનની ફરિયાદ.
આ બધા કેસોમાં કંગના પર ભારતીય દંડ સંહિતા (આઈપીસી)ની કલમ 499, 500 (નિષ્ઠુરતા) અને 153A (સમુદાયો વચ્ચે દુશ્મની) જેવી કલમો લાગુ પડી છે.પ્રતિક્રિયાઓ અને અસરખેડૂત સંગઠનો, જેમ કે ભારતીય કિસાન યુનિયન (BKU),એ કોર્ટના નિર્ણયની સ્વાગત કરી છે. BKU નેતા રઘબીર સિંહ બેહનીવાલે કહ્યું, "કંગનાના નિવેદનોએ આંદોલનના હિરોઓને કલંકિત કર્યા છે. તેમને જવાબદાર બનાવવું જરૂરી છે." બીજેપીના અમુક નેતાઓએ કહ્યું કે આ 'રાજનીતિક દુરુપયોગ' છે, પરંતુ પાર્ટીએ અત્યાર સુધી કોઈ નિવેદન આપ્યું નથી.
કેસની આગામી સુનાવણી
કંગના રણૌતે હજુ સુધી આ નિર્ણય પર પ્રતિસાદ આપ્યો નથી, પરંતુ તેમના વકીલે કહ્યું કે તેઓ કોર્ટમાં પોતાનો બચાવ કરશે. આ કેસની આગામી સુનાવણી નજીકના દિવસોમાં થવાની છે, જે રાજકીય અને સામાજિક વાતાવરણને ગરમાવી શકે છે. ખેડૂત આંદોલનના પાંચ વર્ષ પૂર્ણ થયા પછી આ નિર્ણય તેની યાદોને તાજી કરી દેશે છે.
