હિન્દુ ધર્મમાં પૂર્વજોની પૂજા સાથે સંકળાયેલ પિતૃ પક્ષ, દર વર્ષે અશ્વિન મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની પ્રતિપદાથી અમાવસ્યા સુધી ચાલે છે. હિન્દુ માન્યતા અનુસાર, આ સમય દરમિયાન આપણા પૂર્વજો વિવિધ જીવોના રૂપમાં પિતૃલોકથી પૃથ્વી પર આવે છે અને તેમની પેઢી દ્વારા કરવામાં આવતા શ્રાદ્ધથી સંતુષ્ટ થાય છે અને તેમના પર આશીર્વાદ વરસાવે છે. પિતૃ પક્ષ દરમિયાન કરવામાં આવતા શ્રાદ્ધ અંગે શાસ્ત્રોમાં તમામ પ્રકારના નિયમોનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે, જેને અવગણવાથી ઘણીવાર લોકો જાણતા-અજાણતા પૂર્વજોના ક્રોધનો ભોગ બને છે. ચાલો જાણીએ કે પિતૃ પક્ષ દરમિયાન આપણે કઈ ભૂલો કરવાનું ટાળવું જોઈએ.
1. શ્રદ્ધા અને દાન ભક્તિથી કરો
હિન્દુ માન્યતા અનુસાર, પૂર્વજો માટે કરવામાં આવતી શ્રાદ્ધ ભક્તિ સાથે સંબંધિત છે, તેથી હંમેશા તેમના પ્રત્યે ભક્તિ અને કૃતજ્ઞતા સાથે પૂર્વજોનું શ્રાદ્ધ કરો. ભૂલથી પણ ગર્વથી કે અવગણનાથી તમારા પૂર્વજોનું શ્રાદ્ધ ન કરો. શ્રાદ્ધના પુણ્ય ફળ મેળવવા ઇચ્છતા વ્યક્તિએ ભૂલથી પણ પોતાના પૂર્વજોના નામનો દુરુપયોગ ન કરવો જોઈએ.
2. સાત્વિક ભોજન ખાઓ
પિતૃ પક્ષ દરમિયાન, વ્યક્તિએ સાદગીથી રહેવું જોઈએ અને આખા ૧૫ દિવસ સુધી સાત્વિક ભોજનનું સેવન કરવું જોઈએ. પિતૃ પક્ષ દરમિયાન, પૂર્વજોનું શ્રાદ્ધ કરનાર વ્યક્તિએ ભૂલથી પણ તામસિક વસ્તુઓનું સેવન ન કરવું જોઈએ. જે વ્યક્તિએ શ્રાદ્ધ કર્મ કરવાનું હોય તેણે ભૂલથી પણ પોતાના વાળ, નખ વગેરે ન કાપવા જોઈએ અને પિતૃ પક્ષ દરમિયાન બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરવું જોઈએ.
3. બ્રાહ્મણ દ્વારા શ્રાદ્ધ ક્યારે કરાવવું
હિન્દુ માન્યતા અનુસાર, પિતૃ પક્ષનું શ્રાદ્ધ હંમેશા સક્ષમ અને કર્મકાંડ કરનાર બ્રાહ્મણ દ્વારા જ કરવું જોઈએ. શ્રાદ્ધ વિધિ કરવા અને ભોજન માટે બ્રાહ્મણને એક દિવસ પહેલા આદરપૂર્વક આમંત્રણ આપવું જોઈએ. ભોજન પીરસતી વખતે, વ્યક્તિએ વાનગીઓની પ્રશંસા ન કરવી જોઈએ કે આપેલા દાન પર ગર્વ ન કરવો જોઈએ. પિતૃ પક્ષ દરમિયાન ક્યારેય ખરાબ વસ્તુઓનું દાન ન કરવું જોઈએ.
4. પિતૃ પક્ષ દરમિયાન શુભ કાર્યો ન કરો
હિન્દુ માન્યતા અનુસાર, પિતૃ પક્ષ દરમિયાન કોઈ શુભ કે મંગળ કાર્ય કરવામાં આવતું નથી. આવી સ્થિતિમાં, લગ્ન, સગાઈ, ગૃહસંવર્ધન, ભૂમિપૂજન, જમીન અને મકાનની ખરીદી અને વેચાણ વગેરે ન કરવા જોઈએ. તેવી જ રીતે, પિતૃ પક્ષ દરમિયાન કોઈ નવું કાર્ય કે નવી ઇમારતનું બાંધકામ શરૂ ન કરવું જોઈએ. આ બધા કાર્યો કરવાથી પિતૃ દોષ થાય છે.
5. ભૂલથી પણ તેમનું અપમાન ન કરો
જો પિતૃ પક્ષ દરમિયાન ગાય, કૂતરો કે કાગડો તમારા ઘર, આંગણા કે મુખ્ય દરવાજા પર આવે છે, તો તેમનો અનાદર ન કરો પરંતુ શક્ય તેટલું ભોજન આપીને તેમને વિદાય આપો. તેવી જ રીતે, જો કોઈ શ્રાદ્ધના દિવસે આવે છે, તો તેમને આદરપૂર્વક ભોજન કરાવો.
