વિશ્વભરમાં ગુજરાતના આ મંદિરમાં સૂતેલી મુદ્રામાં વિરાજે છે શિવલિંગ! : વાંકી નદીના કાંઠે આવેલું ...

ગુજરાતના વલસાડ જિલ્લામાં, વાંકી નદીના કાંઠે આવેલું શ્રી તડકેશ્વર મહાદેવ મંદિર એક એવું પવિત્ર તીર્થસ્થાન છે, જે ન માત્ર ગુજરાતમાં પરંતુ વિશ્વભરમાં પોતાની અનોખી વિશેષતાઓને કારણે પ્રખ્યાત છે. આ મંદિર લગભગ 800 વર્ષથી પણ વધુ જૂનું છે અને વલસાડ જિલ્લાનું સૌથી પ્રાચીન મંદિર માનવામાં આવે છે. આ મંદિરની સૌથી મોટી વિશેષતા એ છે કે અહીં શિવલિંગ સૂતેલી મુદ્રામાં વિરાજે છે, જે વિશ્વમાં કદાચ એકમાત્ર એવું શિવલિંગ છે. ઉપરાંત, મંદિરની છત ન હોવાને કારણે સૂર્યના કિરણો સીધા શિવલિંગ પર પડે છે, જેના કારણે આ મંદિરને "તડકેશ્વર" નામ આપવામાં આવ્યું છે.

ઐતિહાસિક પૃષ્ઠ

ભૂમિશ્રી તડકેશ્વર મહાદેવ મંદિરનો ઇતિહાસ લગભગ 800 વર્ષથી પણ વધુ જૂનો છે. લોકવાયકા અનુસાર, મે 1215માં વાંકી નદીના ઉત્તર કાંઠે ઝાડીઓમાં એક 6 ફૂટ અને 10 ઇંચ (2.08 મીટર) ઊંચું અર્ધવર્તુળાકાર શિવલિંગ આકારનો પથ્થર મળી આવ્યો હતો. આ પથ્થરને સ્થાનિક લોકોએ ઉઠાવવાનો પ્રયાસ કર્યો, પરંતુ તેને આંશિક રીતે તોડવાનો પ્રયાસ કરતાં ઝેરી ભમરીઓ બહાર નીકળી અને 1500 ફૂટની ત્રિજ્યામાં લગભગ 60 લોકોને ડંખ માર્યો, જેના કારણે તેમનું મૃત્યુ થયું. આ ઘટના બાદ આ સ્થળે દરગાહ બનાવવામાં આવી હતી.

બાદમાં, એક ગોવાળિયાને સ્વપ્નમાં ભગવાન શિવ દેખાયા અને આદેશ આપ્યો કે વાંકી નદીના કાંઠે આવેલા શિવલિંગને ઉઠાવીને સ્થાપિત કરવામાં આવે. ગોવાળિયાની વાત સાંભળી ગામના લોકોએ ખોદકામ કર્યું અને 7 ફૂટ લાંબું શિવલિંગ મળી આવ્યું. આ શિવલિંગની વિધિ-વિધાન સાથે પ્રાણપ્રતિષ્ઠા કરવામાં આવી અને આ સ્થળે મંદિરનું નિર્માણ થયું.

મંદિરની વિશેષતાઓ

1. સૂતેલું શિવલિંગ: આ મંદિરની સૌથી અનોખી વાત એ છે કે અહીં શિવલિંગ સૂતેલી મુદ્રામાં છે, જે સામાન્ય રીતે શિવ મંદિરોમાં ઉભેલી અવસ્થામાં જોવા મળે છે. આ શિવલિંગની લંબાઈ આશરે 6 થી 8 ફૂટ છે, જે તેને વિશ્વના અન્ય શિવલિંગથી અલગ બનાવે છે.

2. છત વિનાનું મંદિર: મંદિરની બીજી મોટી વિશેષતા એ છે કે તેની ઉપર કોઈ છત નથી. લોકવાયકા અનુસાર, શિવલિંગના રક્ષણ માટે ઘાસનું છાપરું બનાવવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ તે અચાનક સળગી ગયું. બીજી વખત નળિયાવાળું છાપરું બનાવ્યું, પરંતુ તે વાવાઝોડામાં ઉડી ગયું. આવી ઘટનાઓ બાદ એક શિવભક્તને સ્વપ્નમાં ભગવાન શિવે કહ્યું, “હું તડકેશ્વર છું, મને સૂર્યના કિરણો જોઈએ છે.” આથી, મંદિરની છત ખુલ્લી રાખવામાં આવી, જેથી સૂર્યના કિરણો સીધા શિવલિંગ પર પડે. 1994માં મંદિરનો જીર્ણોદ્ધાર થયો, જેમાં 20 ફૂટના ગોળાકાર ખુલ્લા શિખરનું નિર્માણ કરવામાં આવ્યું.

3. ઋતુઓ અનુસાર રંગ બદલતું શિવલિંગ: આ મંદિરનું શિવલિંગ ઋતુઓ અનુસાર પોતાનો રંગ બદલે છે. ચોમાસામાં શિવલિંગ કાળો, શિયાળામાં ભૂરો અને ઉનાળામાં લાલાશ પડતો રંગ ધારણ કરે છે. આ વિશેષતા ભક્તોમાં આશ્ચર્ય અને શ્રદ્ધા જન્માવે છે.

લોકવાયકા અને આધ્યાત્મિક મહત્વ
એવું માનવામાં આવે છે કે શ્રી તડકેશ્વર મહાદેવ મંદિરમાં માનેલી માનતાઓ પૂર્ણ થાય છે. શ્રાવણ માસ અને મહાશિવરાત્રી દરમિયાન અહીં હજારો ભક્તો દર્શન માટે આવે છે. ખાસ કરીને દર સોમવારે શ્રાવણ માસમાં અહીં વિશાળ મેળો ભરાય છે, જેમાં દૂરદૂરથી ભક્તો લક્ઝરી બસો અને ખાનગી વાહનોમાં આવે છે.

એક રસપ્રદ લોકવાયકા અનુસાર, એક ગોવાળિયાની ગાય દરરોજ ટોળાથી અલગ થઈને ગાઢ જંગલમાં જઈને એક ખાસ સ્થળે ઊભી રહીને પોતાના દૂધની ધારા આપોઆપ પ્રવાહિત કરતી હતી. ગોવાળિયાએ આ વાત ગામના લોકોને જણાવી, અને જ્યારે ખોદકામ કરવામાં આવ્યું ત્યારે 7 ફૂટનું શિવલિંગ પ્રાપ્ત થયું. આ શિવલિંગને વિધિ-વિધાન સાથે સ્થાપિત કરવામાં આવ્યું, અને આ સ્થળ તડકેશ્વર મહાદેવ મંદિર તરીકે પ્રખ્યાત થયું.

કેવી રીતે પહોંચવું?
શ્રી તડકેશ્વર મહાદેવ મંદિર વલસાડના અબ્રામા ગામ નજીક, વાંકી નદીના કાંઠે આવેલું છે.

• રેલ્વે માર્ગે: વલસાડ રેલ્વે સ્ટેશન આ મંદિરનું નજીકનું રેલ્વે સ્ટેશન છે, જે ભારતના મોટા શહેરો સાથે સારી રીતે જોડાયેલું છે.

• હવાઈ માર્ગે: નજીકનું એરપોર્ટ સુરત એરપોર્ટ (99 કિ.મી.) અને મુંબઈ એરપોર્ટ (186 કિ.મી.) છે.

• રોડ માર્ગે: વલસાડથી મંદિર લગભગ 5 કિ.મી. દૂર છે, અને ખાનગી વાહનો કે ઓટો રિક્ષા દ્વારા સરળતાથી પહોંચી શકાય છે.

આસપાસના જોવાલાયક સ્થળો

તિથલ બીચ: વલસાડથી 5 કિ.મી. દૂર આવેલો આ બીચ કાળી રેતી માટે પ્રખ્યાત છે અને ગુજરાતનું પ્રથમ દિવ્યાંગ-ફ્રેન્ડલી બીચ બનવા જઈ રહ્યું છે.

પારનેરા કિલ્લો: વલસાડથી 3 કિ.મી. દૂર આવેલો આ ઐતિહાસિક કિલ્લો નવરાત્રી દરમિયાન "આઠમ" મેળા માટે પ્રખ્યાત છે.

જલારામ મંદિર અને કલ્યાણ બાગ: આ ધાર્મિક અને પ્રકૃતિના સુંદર સ્થળો પણ મંદિરની નજીક આવેલા છે.

શ્રી તડકેશ્વર મહાદેવ મંદિર એક એવું પવિત્ર સ્થળ છે, જે ઐતિહાસિક, આધ્યાત્મિક અને સાંસ્કૃતિક દૃષ્ટિએ અનન્ય છે. સૂતેલી મુદ્રામાં શિવલિંગ, છત વિનાનું મંદિર અને સૂર્યના કિરણો દ્વારા થતો અભિષેક આ મંદિરને વિશ્વભરમાં અલગ ઓળખ આપે છે. શ્રાવણ માસ કે મહાશિવરાત્રી દરમિયાન આ મંદિરની મુલાકાત લેવી એ ભક્તો માટે એક અનન્ય અનુભવ હોઈ શકે છે.